Denksessie over sociale koop in tijden van woningcrisis

WEESP Zijn koopwoningen er alleen nog voor mensen met veel geld of zijn er innovatieve ideeën die mensen met een kleinere beurs mogelijkheden bieden op een eigen koopwoning?

Gisteren hebben hebben raadsleden, wethouders, makelaars, beleidsmakers, Vereniging Eigen Huis en andere professionals met Dudok Wonen nagedacht over hoe sociale koop ten tijden van de woningcrisis verantwoord kan worden ingezet. Want de woningnood is evident. De prijzen van de koopwoningen zijn in het Gooi het afgelopen jaar met 17 procent gestegen; de gemiddelde woning kost nu 593.000 euro. Hoe kunnen we in deze oververhitte woningmarkt ervoor zorgen dat ook lagere- en middeninkomens kans blijven maken op een eigen huis?

(Tekst loopt verder onder de foto)

Foto: Dudok Wonen

Zo’n zeventig professionals gingen met elkaar in gesprek over keuzes die Dudok Wonen kan maken bij het inzetten van sociale koopproducten. Sinds 2005 biedt Dudok Wonen naast sociale huur ook woningen te koop aan met een sociale koopconstructie. Deze koopproducten vergroten het perspectief op een passende woning voor mensen met een kleinere beurs. Met sociale koopproducten ontstaan er kansen voor verschillende groepen die anders nauwelijks aan bod komen. Bijvoorbeeld voor starters die door hun korte inschrijvingsduur lastig een sociale huurwoning kunnen bemachtigen. Maar ook voor ‘doorstarters’, die door bijvoorbeeld een scheiding willen of moeten verhuizen. Maar ook voor woningzoekenden die liever willen kopen dan huren. Nederland kent ook scheefwoners; mensen in de sociale huur die wel willen doorstromen, maar voor wie de stap naar de vrije markt te groot is. Bovendien kunnen mensen met een sociaal koopproduct een vermogen opbouwen met de aflossing van hun hypotheek en mogelijke waardevermeerdering.

Koopformules

Met de huidige marktwaarde van woningen lukt het niet om koopwoningen via vrije verkoop bij de doelgroepen van woningcorporaties te krijgen. De woningen zijn simpelweg te duur. Met sociale koopproducten kan dat echter wel. De sociale koopformule Koop Goedkoop werkt met erfpacht, waardoor de koper een lagere koopsom betaalt aan de corporatie. Hierdoor zijn de hypotheeklasten en bijbehorende maandlasten voor de koper lager. Zo kan iemand met een lager inkomen een woning kopen. Bij de koopformule Kopen naar Wens betaalt de koper bij aankoop slechts een deel van de marktwaarde van de woning. Dit zogenoemde instapbedrag is minimaal de helft van de marktwaarde. Voor het overige deel krijgt de koper het recht om de betaling uit te stellen. De uitgestelde betaling moet uiterlijk bij doorverkoop worden betaald.

Dilemma’s

Het aanbod sociale koopwoningen is beperkt. Net als in de sociale huur is hier schaarste en dat betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden. Over deze keuzes en dilemma’s zijn de professionals met elkaar in gesprek gegaan. Die keuzes gaan bijvoorbeeld over wie voorrang krijgt op een sociale koopwoningen, of welke minimumkwaliteit de woningen moeten hebben, en hoe ver laten we sociale koop meegroeien met (de gekte in) de markt.