Complex in de eenvoud

Deze column is geschreven door Mark Hilarius van JAN Accountants & Adviseurs.

Het idee was zo simpel: bied mensen de mogelijkheid 10% van hun pensioenkapitaal in een keer op te nemen. Dat zou niet moeilijk moeten zijn. Nu er daadwerkelijk een wetsvoorstel ligt, blijkt de duivel toch weer in de details te zitten.

Naar aanleiding van het wetsvoorstel bleek namelijk dat het nogal uitmaakt wanneer je met pensioen gaat. In sommige gevallen maakt het zelfs uit in welke maand je geboren bent. Hoe later in het jaar je jarig bent, hoe meer belasting je over de uitkering betaalt. Dat alles heeft te maken met het verschil in tarieven in de jaren rond je AOW-gerechtigde leeftijd.

Door de strikte regels in het wetsvoorstel was het alleen mogelijk het eenmalige bedrag op de ingangsdatum van je pensioen te ontvangen. Een gunstiger belastingtarief was daardoor alleen haalbaar door je pensioen als geheel uit te stellen.
Onlangs kwam demissionair minister Koolmees met een oplossing. Je moet nog steeds op de pensioendatum kiezen of je maximaal 10% van je pensioenkapitaal ineens wilt uitkeren. Je krijgt echter vervolgens de keuze om dat geld direct of in de februari volgend op je AOW-gerechtigde leeftijd te ontvangen. Een oplossing die sympathiek lijkt, maar in de praktijk tot allerlei nieuwe problemen leidt.

Het extra uitkeringsmoment maakt de regeling extra complex voor uitvoerders. Zowel in de systemen als qua voorlichting over de mogelijkheden. Dat maakt ook dat de invoeringsdatum is uitgesteld naar 1 januari 2023. Het vergelijken van de verschillende opties wordt ook aanzienlijk lastiger. In verschillende periodes moeten namelijk verschillende bruto-uitkeringen tegen andere tarieven netto gemaakt worden. Daarbij kan de keuze grote gevolgen voor de belastingdruk en toeslagen hebben. Het bruto-inkomen kan door deze keuze over de jaren heen namelijk sterk stijgen en dalen.
Terwijl de wens bij de sociale partners bestaat om pensioen overzichtelijker en begrijpelijker te maken, leiden de meeste wijzigingen juist tot verdere complexiteit. Je kunt eigenlijk geen verantwoorde keuzes rond je oude dag maken zonder een totaaloverzicht van je financiële situatie. Steeds meer werkgevers bieden hun werknemers in de periode voor pensionering dan ook een pensioenplanning aan.

Wij verwachten dat in de praktijk veel gebruikgemaakt zal gaan worden van deze afkoopmogelijkheid. Het is echter wel belangrijk om goed te bekijken of het (forse) bedrag ineens niet leidt tot een eenmalige relatieve hoge belastingdruk of het mislopen van toeslagen. De belastingdruk kan wellicht nog gedempt worden door de toepassing van middeling over 3 belastingjaren. Voor het mislopen van toeslagen geldt geen regeling om dat op te vangen.