Met verdichting van Weespersluis herstelt Weesp juist haar eigen gok

Ingezonden ’ Emotie kan maar tot een bepaalde hoogte oplopen totdat het zijn plaats op papier weet te vinden’, schrijft Christian Pfeiffer. Met dit ingezonden stuk hoopt hij de discussie over de verdichting van Weespersluis van een historische nuance te voorzien.

Eén van de grote nadelen van de fusie met Amsterdam is volgens een groep Weespers dat de wijk Weespersluis tegen de wil in van Weesp moeten worden verdicht met de bouw van 600 woningen. Dat is een narratief dat meer nuance verdient, want demografisch is volstrekt logisch dat dit gaat gebeuren. 

Om het verhaal van Weespersluis goed te begrijpen moeten we terug naar 2011, naar het diepste van de kredietcrisis. In heel Nederland werd geen huis meer verkocht, laat staan gebouwd. Ontwikkelaars zagen geen brood in nieuwe woningbouwprojecten, een prijs die we vandaag de dag op de huizenmarkt betalen. In Weesp werd al sinds halverwege de jaren zestig gesproken over het bebouwen van de Bloemendalerpolder, vanwege de gunstige ligging bij de snelweg en het spoor. Het waren bouwplannen die jaren en jaren niet van de grond kwamen, met als sluitstuk een corruptieaffaire binnen de provincie Noord-Holland, waarin speculatie in de Bloemendalerpolder ook een rol speelde (de zaak Hooijmaijers).

Weesp bleef weer zonder bouwplan achter. Jammer, want de stad wilde begin jaren 2000 heel graag uitbreiden. Het winkelbestand in het centrum stond onder grote druk en demografisch was Weesp scheef: door de grote hoeveelheid sociale woningbouw (40 procent van de huizen) en het gebrek aan eengezinswoningen trokken Weespers uit de stad weg en met hen ook de bestedingen in de winkels.

Daarom werd in 2011 een list verzonnen door de planologen van de gemeente Weesp. In de Bloemendalerpolder moest een wijk komen waarin ontwikkelaars nog wel durfden te bouwen én die het demografische probleem van Weesp zou oplossen: een luxe wijk met veel vrijstaande eengezinswoningen.

(De tekst gaat verder na de foto)

Wethouder Van der Hoeven bij de ondertekening van de akkoorden met de ontwikkelaars in 2012. Foto: Christian Pfeiffer

In beton gegoten

In Weesp gebeurde daarmee een jaar later, in 2012, iets unieks: het was een van de weinige plekken in Nederland waar projectontwikkelaars wél weer een handtekening onder een bouwplan durfden te zetten. Wel voorzichtig, alle risico’s werden contractueel ‘in beton gegoten’. Weesp liep het meeste risico, de ontwikkelaars schoven uit angst veel op het bordje van de gemeente. Die deed overigens welwillend mee, want zij kregen de zo vurig gewenste woningbouw.

Tussen de handtekening en de eerste paal, ruim zeven jaar later, bleek de wereld echter compleet te zijn veranderd. De crisis waarin geen huis werd verkocht, werd ingeruild voor een aanzwellende crisis waarin geen huis meer te krijgen bleek, van kredietcrisis naar wooncrisis. De huizen in Weespersluis bleken ineens zeer gewild en de prijzen schoten door het dak. Weesp kreeg, anders dan gepland, geen wijk in de middenklasse, maar een wijk in de hogere duurdere klasse. De veilige gok van de ontwikkelaars pakte onverwacht mooi uit: ze hadden ineens goud in handen.

Luxe enclave

Demografisch is daarmee een groter probleem gecreëerd dan iemand in 2012 kon voorspellen. In plaats van een wijk voor de doorstromende Weesper op de woningmarkt hebben we een wijk gebouwd die door sommigen wordt omgeschreven als een ´luxe enclave´. Niet dat daar iets mis mee is, de gewenste impulsen voor het Weesper winkelgebied zijn elke dag met eigen ogen te zien.

Maar het heeft wel enorme problemen opgeleverd op het gebied van kinderopvang, er bleken simpelweg veel meer gezinnen met kinderen te komen wonen dan vooraf was berekend en in de contracten was de zorg van de voorzieningen keurig op het bordje van de gemeente geschoven.

Daarnaast zou je kunnen stellen dat iedereen floreert bij diversiteit, ook in de eigen omgeving. Dat Amsterdam de fout van 2012 probeert te repareren met de bouw van 600 sociaal toegankelijkere woningen in Weespersluis kan wat mij betreft alleen maar worden toegejuicht. Dat dit niet kan met 600 vrijstaande woningen met een eigen tuin is met de huidige grondprijzen een gegeven, daarvoor moet je nu eenmaal de hoogte in. Daarmee zou Weespersluis ook toegankelijk moeten worden voor de groep waarvoor de wijk oorspronkelijk ook is bedoeld: de doorstromende Weespers op de huizenmarkt!

Christian Pfeiffer doet historisch onderzoek in Weesp en volgt de Weesper politiek al sinds 2008