'Pas na 3 maanden had ik het gevoel dat de foto klaar was'
WEESP - Beter dan dit wordt het bijna niet. Weesper fotograaf Reinier van der Aart won zondag de eerste prijs in de categorie Portret (enkel) bij de Zilveren Camera, de belangrijkste fotografieprijs van Nederland binnen handbereik.
door Christian Pfeiffer
Van der Aart kreeg de prijs voor zijn portret van kunstenaar Daan Roosegaarde voor zijn Lotus Dome in de Beuningkamer van het Rijksmuseum. Een paar vragen aan de trotse Weesper. Per mail, want het feestvarken is ondertussen wel zijn stem kwijt.
Wild feestje gehad zondag?
"Was het maar zo! Ik was op locatie aan het fotograferen zondag. Ik zag op mijn telefoon via de livestream dat ik de eerste prijs had gekregen en was pas om 23.00 thuis. Doodziek. Mijn vrouw heeft mij echt de nacht door moeten helpen om mij maar weer om 9 uur 's ochtends aan het schieten te hebben. Dus thee en koude rillingen waren mijn deel! En een verdwenen stem."
Even serieus: dit is toch wel waanzinnig toch?
"Dit is voor mij zeker een mooi moment: het is een heel belangrijke en hoog aangeschreven prijs. Op voorhand hoor je dat je genomineerd bent, en in de categorie portret weet je dan dat de eerste plek het hoogst haalbare is. De Zilveren Camera gaat sowieso vaak naar 'hard nieuws', en in een jaar met het MH17-drama valt het te verwachten dat een van die beelden/series er met de prijs vandoor gaat. En terecht. Naast dat die foto's nu eenmaal meer nieuwswaarde hebben dan een portret is de serie van Pierre Crom heel indringend. Als je dan daadwerkelijk die eerste plaats wint voelt dat dus supergoed. Gehaald wat er te halen viel."
Vertel eens wat meer over het portret?
"Het idee om Daan Roosegaarde te fotograferen kwam eigenlijk voort uit het feit dat ik eerder twee 'levende kunstenaars' met hun werk in het Rijksmuseum had mogen portretteren (Damien Hirst en Anselm Kiefer) en het mij mooi leek om Daan in die serie mee te nemen nu Daan zijn Lotus Dome in de Beuningkamer van het Rijks had staan. Daan stond daarvoor open en ik heb toen een beeld verzonnen, een compositie, die hopelijk recht doet aan Daan, zijn Lotus Dome en de Beuningkamer."
"Het beeld heet 'past - present - future'. Ik heb de Beuningkamer een rol willen laten spelen om de bevreemding groter te maken met het futuristische karakter van de Dome: de figuranten zijn naast present ook niet-present om de beleving van de oude kamer, vervlogen tijden, te versterken. En Daan is naast versmolten met zijn kunstwerk ook open, vragend, en lijkt zelfs een soort verwonderd blij. Werkend aan de toekomst in het heden, gebruikmakend van het verleden."
Hoe lang ben je er mee bezig geweest?
"Het begon natuurlijk al met de voorbereidingen... wanneer kan Daan?! En het bleek dat de Lotus Dome na een dag hard werken eerst goed de kans moest krijgen te rusten, af te koelen, voordat ik hem echt kon sturen. Ik moest dus niet alleen toestemming zien te krijgen van het Rijksmuseum om te komen fotograferen, maar ik moest toestemming krijgen om met al mijn apparatuur en vijf figuranten (naast Daan en mijzelf) na sluitingstijd te komen fotograferen. Dat heeft nogal wat beveiligingsconsequenties. Gelukkig werkte het Rijksmuseum supergoed mee. Het schieten zelf is in enkele minuten gedaan. Het belangrijkste was dat de Dome net mooi half achter Daan scheen wanneer Daan wegdook. En dat dan niet net een van de lichtpunten een van zijn ogen zou verpesten. Dus dat hebben we een aantal keer moeten doen - de camera staat 20 seconden open, na het inflitsen van Daan kan hij wegduiken zonder dat je beweging ziet en vervolgens registreert de camera wel nog de lichtpuntjes van de Dome. De postproductie kostte echter veel meer tijd! Je bent er niet fulltime mee bezig, maar pas na een maand of drie had ik het idee dat de foto klaar was.. Staan alle figuranten goed? meer of minder licht op de vloer? Een of twee ramen in het volle schijnsel? Hoe duidelijk moet het schilderij rechts.. ? Je legt het weg, en komt er weer bij terug.. Frisse blik, aanpassen en weer even wegleggen. "
Was je verbaasd toen je over de Zilveren Camera-nominatie hoorde?
"Heel erg! Zeker met dit beeld. Ik begeef mij redelijk op het randje van wat volgens de reglementen mag aan beeldbewerking. Ik vind natuurlijk dat ik integer werk en met mijn manier van fotograferen een werkelijkheid laat zien, maar mijn werkelijkheid is niet noodzakelijk de werkelijkheid die voor mijn lens stond. In mijn ogen schend ik met mijn werkwijze niet de journalistieke inhoud van mijn foto (de stelregel in de reglementen), maar ik ken fotografen die daar anders over denken. Ik heb ook ander werk ingestuurd dat op voorhand in mijn ogen meer kans had gemaakt, al was het maar omdat aan een deel van die werken deze controverse niet hing. Evengoed ben ik dus heel blij dat juist deze heeft gewonnen. En laat er maar discussie komen."
Hoe voel je je nu met de eerste prijs op zak?
"Het leukste is dat je van mensen van wie je het eigenlijk wel weet weer eens heel uitgesproken te horen krijgt dat ze je werk waarderen. Dat zij dit terecht vinden. En Daan belde vrijwel direct na de bekendmaking en stelde ook heel terecht dat dit een mooie zet is naar meer autonoom werk. Dit is dus wat er kan gebeuren als je zonder opdrachtgever en zonder deadline je eigen idee loslaat op een fotoproject. Ik heb vroeger vaker autonoom gewerkt, maar de laatste jaren kom ik simpelweg om in de opdrachten en ben ik dus vaak te druk voor vrij werk. Misschien moest hiermee maar een kentering worden ingeluid."
What's Next: World Press Photo?
"Wie weet, maar dan zal ik wel eerst moeten inschrijven."
En nu dan we toch een echte kenner in de krant hebben: wat is het fotogeniekste plekje van Weesp?
"Naast dat Weesp an sich beeldschoon (mooi woord) is en ik natuurlijk vaak tuur naar de Vecht, de lange Vechtbrug, de mooie huizen op de Hoogstraat en de vele hypersmalle steegjes, heb ik toch een ander plekje als favoriet. Wij wonen in een vrij hoog huis in de Pieter Jacobstraat en vanaf het badkamerraampje op de bovenste verdieping zie je, richting het zuidwesten kijkend, boven de daken van het centrum de Van Houtenkerk, het gemeentehuis en de Grote Kerk met daarboven de mooiste luchten. Dat verveelt nooit..."
