De kerk: een duivels dilemma
WEESP - De toekomst van de Laurentiuskerk aan de Herengracht wordt volgende week woensdag besproken tijdens een 'Politiek Plein' in het stadhuis. De raadsleden verzamelen daar informatie ter voorbereiding op hun besluit op 1 juli over het collegevoorstel in te stemmen met gedeeltelijke sloop van de kerk en het mogelijk maken van woningbouw op de plek van het schip en de tuin. Een moeilijke en ingrijpende beslissing, om niet te zeggen: een duivels dilemma.
Wij zetten de zaken nog eens een rijtje.
Waarom moet de kerk (deels) worden gesloopt?
* De kerk staat sinds april 2014 leeg.
* Het bisdom (eigenaar) wil de kerk, de pastorie en de kerktuin verkopen.
* De fundering blijft ondanks eerder oplapwerk slecht, er zitten scheuren in de kerkmuur. Over de kosten van funderingsherstel gaan diverse bedragen rond. Van 300.000 euro om alleen verder verval tegen te gaan tot anderhalf miljoen om ook grotere belasting mogelijk te maken. Alleen de fundering van de toren wordt door bouwadviesbureau Strackee geraamd op 480.000 euro.
* Het Weesper parochiebestuur zegt sinds 2010 met in totaal veertig partijen te hebben gesproken over aankoop en exploitatie van de kerk, de pastorie (de woning naast de kerk) en de tuin.
* Geen van die partijen kan of wil de kerk behouden en een nieuw leven geven, zegt het parochiebestuur. De hoge kosten van het funderingsherstel zijn telkens de spelbreker.
* Weesper Cees van Vliet is volgens de parochie de enige die bereid is te investeren in een mixvorm: een bouwplan waarbij de toren (met herstelde fundering) en het aangezicht van de kerk (twee zijbeuken of traveeën) en de pastorie behouden blijven. Het schip van de kerk zal worden gesloopt, waarna er appartementen voor terugkomen.
* Aangenomen hebbende dat de kerk niet behouden kan blijven, koos het parochiebestuur voor het plan-Van Vliet. Er is een intentieovereenkomst getekend.
Hoe is het plan verder?
* Van Vliet denkt aan een aansprekende invulling van de toren, bijvoorbeeld een bed & breakfast.
* Het Weesper biermerk Wispe heeft belangstelling om onder in de toren een kleine brouwerij te starten. Er is hierover nog niets concreet.
* Aangenomen mag worden dat er in de pastorie enkele appartementen komen, maar hierover is nog niets bekend.
Kan dat allemaal?
* Voor sloop van de kerk en de wijziging van de bestemming is goedkeuring van de gemeente(raad) nodig.
* De kerk is een gemeentelijk monument en valt onder beschermd stadsgezicht.
* De Rijksdienst Cultureel Erfgoed (het vroegere Monumentenzorg) adviseert de kerk niet te slopen omdat de kerk binnen het beschermd stadsgezicht valt en het schip beeldbepalend is.
Weetje tussendoor
* De kerk (1876) is ouder dan de toren (1900).
Is er echt geen alternatief?
* "Herbestemming is een eitje", zo kwam een vertegenwoordiger van het Cuypersgenootschap, een landelijke instantie van erfgoedbehouders, in de raadscommissie vertellen. Dit genootschap benadert Weesper ondernemers (waaronder YogaToday) met de vraag of ze interesse hebben in werken in de kerk, die dan volgens het genootschap behouden zal blijven. Er zal dan nog wel een investeerder en exploitant gevonden moeten worden.
*Hetzelfde Cuypersgenootschap stuurde in 2010 een brief aan B en W van Weesp met de aanbeveling Stadsherstel in te schakelen voor het behoud van de kerk. Om het funderingsherstel te dekken adviseerde het Cuypersgenootschap om de kerktuin met woningen te bebouwen.
* Stadsherstel is de instantie die oude gebouwen opkoopt, opknapt en een nieuw leven geeft. Een voorbeeld is de Van Houtenkerk in Weesp. Stadsherstel ziet voor zichzelf geen mogelijkheden in de Laurentiuskerk en heeft geen interesse.
Is er écht, écht, écht geen alternatief?
* D66 stuurt aan op een onafhankelijk onderzoek vanuit de gemeente naar de toekomst van de Laurentiuskerk.
* De gemeente is geen eigenaar van de kerk, maar kan besluiten een grote zak geld (vraagprijs onbekend) op tafel te leggen om de kerk aan te kopen en te exploiteren. Daar is om financiële en principiële redenen geen enkel draagvlak voor in de gemeenteraad. Bovendien is de kerk niet meer te koop, want de parochie heeft een overeenkomst met Van Vliet.
* Zat er bij al die partijen die het parochiebestuur heeft gesproken echt niemand die de kerk kon behouden? Raadsleden zullen daar onder meer via het Politiek Plein meer informatie over willen ontvangen.
Wie is Cees van Vliet?
* De Weesper ontwikkelaar en ondernemer renoveerde recent onder andere het monumentale kantoorpand Nieuwstad 100 en de voormalige gasfabriek aan de Rijnkade. Langer geleden knapte hij onder andere twee vervallen panden op aan de Nieuwstraat: op de hoek van de Marcussteeg (nu 't Kruidvat) en naast het stadhuis (speelgoedwinkel Lanneke).
* Met anderen blies Cees van Vliet eind 2013 de WSP nieuw leven in, nu de grootste partij in de gemeenteraad. Om geen belangenverstrengeling te krijgen, trok hij zich eerder dit jaar terug. Wethouder Astrid Heijstee is getrouwd met een zwager van Van Vliet. Zij verlaat om die reden de B en W-kamer als de Laurentiuskerk aan de orde komt. Wethouder Peter Eijking (PvdA) is verantwoordelijk voor dit dossier. Hij zegt: "De gemeenteraad toetst of het proces open en eerlijk verloopt. Ik ben ervan overtuigd dat wij hier heel integer in handelen."
Van Vliet heeft kerkadviseur Ben Lüken ingeschakeld om dit project te blijven begeleiden.
Zelf zegt Cees van Vliet: "Ik vind dit een van de mooiste plekken van Weesp en ik wil niet dat het allemaal verdwijnt. De kerk heeft in mij dus die 'gek' gevonden die het risico van het funderingsherstel neemt om dan ten minste de toren, twee traveeën en de pastorie te behouden. Als dit in een andere plaats was geweest, had ik het niet gedaan."
Wat als?
* …de gemeenteraad akkoord gaat met het plan-Van Vliet? Dan wordt dat plan verder ontwikkeld en uitgevoerd. Er is geen tijdspad bekend.
* …de gemeenteraad uitstelt om een nieuw onderzoek af te dwingen? Dan wordt het proces met maanden vertraagd. Het is onduidelijk of Van Vliet dat afwacht of afhaakt.
* …de gemeenteraad het plan-Van Vliet afwijst? Dat wordt alles onzeker. De kerk zal leeg blijven, tenzij er toch nog iemand komt die iets met het gebouw kan en wil doen. Het parochiebestuur vreest echter dat het van lieverlee uiteindelijk toch op sloop van de hele kerk zal uitdraaien.
