Vijftig jaar geleden: ruim baan voor de grijze montageflats
door Cees Pfeiffer
WEESP - De Kostverlorenflat ging deze lente plat. Het is de eerste grote Weesper flat die ten prooi viel aan de slopershamer.
Huizen en flatgebouwen worden al lang niet meer 'voor eeuwig' gebouwd. Als ze inclusief alle renovaties de zestig jaar halen, is dat al heel wat. Na hun werk te hebben gedaan, worden ze simpelweg vervangen door nieuwbouw. Eerder al verdween er 'nieuwbouw' in Weesp. Het eerste grote sloopproject was de hoek Papelaan/Paul Krugerstraat waar in de winter van 1986/1987 de in 1919 gebouwde weggezakte woningen verdwenen. Daarna volgden woningen aan het Herensingel (1990) en in de Julianastraat. Nog maar kort geleden ging de slopershamer in de in 1922 gebouwde woningen aan de Papelaan en binnenkort is de Kastanjelaan aan de beurt. Maar de Kostverlorenflat had de eer de eerste grote flat te zijn die tegen de vlakte ging.
Flats zijn iconen uit de tijd dat Weesp aan een enorme groeispurt begon en zichzelf op de kaart wilde zetten. Nadat de Kringenwet - de wet die een vrij schootsveld garandeerde - in 1951 werd opgeschort (in 1963 zou de wet worden opgeheven) kon Weesp eindelijk buiten de vesting gaan bouwen. Dat resulteerde tussen 1949 en 1954 in de bouw van de nieuwe wijken Zuid I en Zuid II, waarna aan de andere kant van Weesp richting de spoorlijn gebouwd ging worden. Daar werden tussen 1955 en 1961 de 'dichterswijk', de 'schilderswijk' en nog wat nieuwbouw gerealiseerd. Na de laagbouwprojecten aan de Lageweijselaan, Waarschapsstraat, Kostverlorenstraat en de Papelaan (1962-1964), begon aan de westkant van Weesp het echte grote werk. Er werden niet alleen een haven en een industrieterrein aangelegd, in slechts enkele jaren tijd verschenen er in dat gebied enorme 'montageflats'. Flats die in elkaar gezet werden met zogenaamde 'prefab'-elementen zoals betonnen muren en vloeren. De eerste kwamen aan de Sinnigvelderstraat en Keulsevaartstraat (1966-1967), daarna volgden de Ingelandenflat, Kostverlorenflat, Meidoornflat (1968) en de flats aan de Gemeenschapspolderweg en de Heemraadweg (1969). Toen Weesp aan die kant vol was, liet het voortvarende gemeentebestuur zijn oog vallen op de nog maagdelijke Aetsveldsepolder. Daar ging vervolgens in 1978 de eerste paal de grond in voor een geheel nieuwe woonwijk.
Weesp was natuurlijk niet de enige gemeente waar in die jaren flats werden gebouwd. Oude Weespers zagen met afschuw hoe de mooie polders achter de Stammerdijk en het lege gebied tot aan de spoorlijn ten prooi viel aan woningbouw en bedrijfspanden. Maar de vooruitgang was nu eenmaal niet tegen te houden. Het ergste vond men echter de Meidoornflat, die wel heel erg dicht tegen het oude centrum was aangebouwd. En ook nu nog verzuchten heel wat Weespers dat het beter zou zijn geweest om die flat te slopen in plaats van de Kostverlorenflat.
Weesp groeide in die naoorlogse jaren van een stadje van 7000 inwoners tot zo'n 16.000 inwoners in de jaren zeventig. En net als van het oude centrum werden er van al die nieuwbouw ansichtkaarten gemaakt die nu een mooi tijdsbeeld geven.
