Steeds meer ooievaars die ook steeds vaker blijven in de winter
WEESP - Geregeld krijgen we van lezers tips over de aanwezigheid van ooievaars in Weesp. Dan zit er bijvoorbeeld een hele rits op lantaarnpalen langs de Provincialeweg. Of ze staan met z'n allen in een weiland nabij Fort Uitermeer. Of tennissers bij WTC aan de Papelaan worden afgeleid door ooievaars die proberen te landen. Klopt het dat er steeds meer ooievaars in Weesp zijn, vragen de tipgevers zich af. Goede vraag. WeesperNieuws legde 'm voor aan Engbert van Oort, ringer bij ooievaarbeschermer STORK.
door Marieke van Veen
Klopt het dat er steeds meer ooievaars in Weesp en omstreken voorkomen?
"Inderdaad. Daar is een simpele verklaring voor. In 1969 waren er in Nederland nog slechts 17 broedparen. Daar moest dringend iets aan gedaan worden, vond de vogelbescherming. Dus werd er een speciale werkgroep opgericht en er werden her en der in het land fokstations gebouwd. In Hongarije en Oostenrijk werden ooievaars van de nesten gehaald en in die fokstations geplaatst - met gekortwiekte vleugels zodat ze niet zouden wegvliegen. Die ooievaars zijn gaan paren en broeden. De meeste jongen die hieruit voortkwamen kregen de vrijheid."
Missie geslaagd?
"Dat kun je wel zeggen. Binnen veertig jaar tijd groeide het aantal broedparen van die schamele 17 naar 600. Besloten werd het aantal stations af te bouwen. Sommige zijn al gesloten of hebben een andere functie. Andere gaan dicht zodra de laatste ooievaars gestorven zijn, want we zetten de dieren niet op straat natuurlijk. Ook werd de werkgroep opgeheven. De vrijwilligers die daarin zaten hebben samen stichting STORK opgericht, wat staat voor Stichting Ooievaars Research en Knowhow. Wij zijn ons blijven inzetten om de ooievaar te beschermen. Dat heeft geleid tot 850 broedparen in 2015."
Hoeveel van die paren zitten er bij ons in de regio?
"Als het goed is op dit moment niet zoveel, want in ieder geval de jonge ooievaars zouden nu onderweg moeten zijn naar Afrika. De oudere ooievaars gaan vaak pas in september weg en vliegen dan slechts naar Spanje. Zij hebben geleerd dat ze daar ook prima kunnen overwinteren en dat die hele lange reis naar Afrika dus niet per se nodig is."
Het is bijna oktober en bij de tennisclub worden ze nog steeds gezien...
"Dat is de schuld van de mens. Als je ooievaars voert, trekken ze niet weg. We merken inderdaad dat steeds meer ooievaars hier overwinteren. Een slechte zaak."
'Binnen 40 jaar groeide het aantal broedparen van 17 naar 600'
Waarom? Die ooievaars gaan daar toch niet aan dood?
"Dat niet, maar de natuur moet je haar gang laten gaan. Doe je dat niet dan help je in feite de natuur om zeep."
Maar toen jullie 40 jaar geleden die vogels hierheen haalden en kortwiekten voor het fokprogramma lieten jullie de natuur toch ook niet z'n gang gaan?
"Klopt, maar dat was een noodingreep. Als we die maatregelen toen niet hadden genomen, hadden we in Nederland geen ooievaar meer over gehad. Nu hebben we weer een gezonde populatie, die het op zich zelf wel redt."
Zit jullie werk erop?
"De taken van STORK liggen vandaag de dag vooral in voorlichting en monitoring. We proberen jaarlijks 40 tot 50% van de jongen te ringen en doen geregeld waarnemingen zodat er steeds meer informatie beschikbaar komt. Met alles wat we nu weten zal het nooit meer zover komen als in 1969. Bij dat ringen - wat ik zelf ook doe - kom je trouwens de raarste dingen tegen die meteen bewijzen dat voorlichting nog steeds hard nodig is. Als je een jong naar beneden haalt voor het ringen geeft hij soms het voedsel terug dat hij nog in zijn krop heeft. Daarin zit wel eens een stuk schnitzel of sardientjes uit blik. Nou, dat hebben z'n ouders niet in de winkel gekocht. Een ooievaar voedt zich overigens vooral met insecten, hoewel hij ook wel eens een muis of kikker verschalkt. Maar het is geen roofvogel: hij eet wat hij tegenkomt, hij gaat niet op jacht."
Waarom zitten ooievaars toch zo graag op palen?
"Ze maken hun nest het liefst op een hoge plek omdat hun jongen daar veilig zijn voor roofdieren en het is tegelijk een goede uitkijkpost. Dat ze als het kouder wordt graag op een lantaarnpaal neerstrijken, heeft een simpele reden. Daarop houden ze warme voeten. Een ooievaar heeft lange, niet bevederde poten die snel afkoelen bij kou. Hij lost dat op door op één poot te gaan staan en het andere in te trekken in zijn warme veren. Dat wisselt hij dan af. Een lantaarnpaal is bovenin bij de lamp bovendien wat warm. Het is een slimme vogel, die ooievaar."
Waarom is Weesp populair onder ooievaars?
"Eh nou, volgens mij is Weesp niet zo populair. Er zijn bij ons geen broedplaatsen in Weesp bekend. Dat nest op jullie foto ken ik eerlijk gezegd niet en wij weten bijna alle nesten wel te zitten, hoewel we natuurlijk niet met een verkenningsvliegtuig rondvliegen. De ooievaars die jullie zien komen veelal uit de nabije omgeving: Vreeland, Nederhorst den Berg, daar zitten ze."
Wie toch in Weesp een nest weet te zitten (broedperiode eind maart tot en met juli) kan de locatie invoeren op een nestkaart van STORK en SOVON. Dat kan via www.ooievaars.eu. U kunt hiervoor zelf een account aanmaken.