'In Weesp liet mijn vader zich voor het eerst als Monica zien'
WEESP – De storm rondom het uitkomen van het boek 'Monica, mijn vader' op 15 oktober is nog maar net gaan liggen: televisie, radio en schrijvende media sprongen boven op het boek dat het bijzondere verhaal vertelt van Monica die vroeger Cees was en het taboe rondom transseksualiteit. Nu ook de landelijke presentatie van het boek in De Weesper Boekhandel op 4 november achter de rug is, is voor Weesper schrijfster Maaike Sips de rust weergekeerd.
Door Ruth van Kessel
Maaike Sips, journalist en programmamaker, is de dochter van Monica, die vroeger Cees was. Hier aan haar keukentafel in het gezellige huisje aan de H. Elbertsteeg vertelde haar vader Cees haar totaal onverwacht dat hij verder wilde leven als vrouw. Het was het antwoord op de vraag van Maaike: "Cees, nu je formeel met pensioen bent, is er iets dat je nog zou willen doen in je leven?" Ze zag haar actieve 67-jarige vader – die naast zijn werk in de IT ook actief was geweest in gemeentelijke politiek - nog niet achter de geraniums zitten. Het was een van de spaarzame bezoekjes van Cees met zijn vrouw Meintje aan Weesp. Maaike: "Ik had zijn boodschap dat hij vrouw wilde worden totaal niet verwacht. Toch voelde ik eerder opluchting dan dat ik verbaasd of verdrietig was: er was een verklaring voor de slechte relatie die ik met Cees had. Er was iets met hem geweest, altijd al. Hij had al die jaren een rol gespeeld. Die dag in 2012 was de laatste keer dat ik Cees zag, daarna was het altijd Monica."
Je was je vader kwijt?
"Mijn vader is niet dood, maar toch bestaat de man die hij was niet meer. Het ging inderdaad heel abrupt, dat kenmerkte ook mijn vader. Hij was niet te stoppen. Ik denk ook dat als Meintje, mijn zus Sietske en ik niet met hem mee waren gegaan, Monica toch deze weg zou hebben bewandeld. Zij kon niet anders. En Monica had haast: zij was al 67 en doodsbenauwd dat zij zich niet meer op tijd kon laten opereren. Toen eenmaal het besluit was genomen, werd Cees direct Monica, schafte zich een mooi stel borsten aan en zette alles in werking om vrouw te worden. Op haar zeventigste, afgelopen maart, vond het sluitstuk plaats. Een zware operatie. Gek genoeg is Monica een vrouw die wel begaan is met anderen, die wil weten wat er in mij omgaat en in alles een aardiger mens is dan Cees."
Hoe was Cees dan als vader?
"Zeker toen we ouder werden was hij afstandelijk. Hij bemoeide zich weinig met ons, maar wel konden we een sneer krijgen over hoe we ons kleedden. Dan was het cynisch: wat heb je een allercharmantste vuilniszak aan. Achteraf begrijp ik dat Cees afstand van ons nam omdat hij moeite had zijn dochters te zien opgroeien tot jonge vrouwen. Iets wat hij zelf had willen zijn."
De snelheid waarmee Cees uit Monica's leven moest verdwijnen ging Maaike en haar zus soms te snel: hoho, het is wel onze vader die je aan het opruimen bent. Hun ouders scheidden toen Maaike 12 jaar was. Zowel haar vader Cees als haar moeder kreeg een nieuwe relatie. De band die zij met Meintje en Cees had, omschrijft Maaike als goed, maar niet helemaal echt. Alsof er een rol werd gespeeld. Nu snapt ze het. Net als dat ze bewondering heeft voor Meintje, die altijd naast Monica is blijven staan, ondanks dat ze haar kerel kwijt is. Maaike: "Het was beslist geen gemakkelijk proces. In het begin gooide Monica alles wat aan Cees herinnerde overboord. Ze wilde niets meer van hem weten. Ook maakte zij een pubertijd door, inclusief veel te blonde pruiken en veel te veel make-up. Nu heeft Monica Cees geaccepteerd als onderdeel van haar geschiedenis en is zij een prachtige vrouw geworden."
'Monica wilde snel van Cees af, maar ho, dat was wel mijn vader'
Hoe was je ontmoeting met Monica?
"Ik vond haar meteen heel geloofwaardig. Ik heb nooit het idee gehad: ik loop met een verklede kerel op straat. De eerste keer dat Monica en ik samen uit eten gingen, was hier bij Minevitus. Monica was heel gespannen en was bang om als man ontmaskerd te worden. Dat gevoel van ongemak had ik helemaal niet, ik was meer bezig met haar onzekerheid dan met de mijne."
Hoe reageerde je omgeving?
"Voor mijn vriend was het meteen oké en onze zoon Bas was nog maar net een jaar. Voor hem is Monica zijn oma, maar ook mijn vader. Later zullen we hem het nog beter uitleggen. We woonden ook nog maar net in Weesp en dat is waarschijnlijk ook de reden dat ik niet veel van reacties heb gemerkt. Wel heb ik achteraf met buurtgenoten gelachen, omdat zij dachten dat het om de man van mijn moeder ging. Ik heb zelf nooit het idee gehad dat ik iets had uit te leggen."
Waarom schreef je het boek?
"Misschien was dit mijn manier om ermee om te gaan en te begrijpen. Ik heb bewust gekozen voor een journalistieke benadering, voor mij een goed excuus om als dochter bezig te zijn met het verhaal van mijn vader. Ik heb er drie jaar aan gewerkt. Ik kon Monica alles vragen. Ze was enorm openhartig, ook over de minder mooie dingen die ze heeft gedaan. In het boek vertel ik het verhaal van mijn vader in de context van de tijd waarin hij opgroeide en waar beslist nog geen ruimte was voor transgenders, laat staan voor transseksualiteit. Hoe kon Cees weten wat hij voelde? Het ontbrak hem aan informatie. Het gaat hier om identiteit, om wie je bent. Het verhaal van mijn vader is het verhaal van een hele generatie transgenders die hiermee hun leven lang worstelen. Waar konden ze met hun gevoel terecht? En nu? Hopelijk is dit boek hen tot steun."
Hoe kijk je terug?
"Ik heb een nieuw mens in mijn leven gekregen. Met dit boek heb ik Monica een geschiedenis willen geven. Tegelijk is het een rehabilitatie van de man zoals Cees voor ons als vader was. Cees was altijd bezig om Monica te verbergen, maar nu is ze er en zijn wij ontzettend blij met haar in ons leven."
