Fort Uitermeer wordt stapsgewijs de gedroomde pleisterplaats
WEESP - Het zou het begin van een spannend jongensboek kunnen zijn: elf bevriende sloeproeiers in een boot passeren een verlaten fort en besluiten het te redden van de vergetelheid. Zo is de herontwikkeling van Fort Uitermeer, gelegen aan de rand van Weesp, daadwerkelijk begonnen. De vrienden maakten in 2006 een plan en mochten het uitvoeren. Nu, na tien jaar lange adem, is een belangrijke fase van de reddingsoperatie voltooid: een sloepenhaven en een parkeerplaats.
De sloepenhaven en de parkeerplaats van Fort Uitermeer worden op 9 september voor genodigden officieel geopend door burgemeester Bas Jan van Bochove en gedeputeerde van de provincie Noord-Holland Joke Geldhof. Weespers zijn komend Open Monumentenweekend zowel op zaterdag als zondag uitgenodigd om tussen 10.00 en 17.00 uur zelf met een schriftelijke rondleiding een wandeling over het terrein te maken. Daarnaast is er een foto-expositie van Bob Karman en een kunstexpositie van José Wasser.
Het terrein van Fort Uitermeer ligt aan de zuidgrens van Weesp, tussen de Vecht en het Naardermeer, vlak bij de N236 naar 't Gooi. Wie met zijn bootje over de Vecht aan komt varen, kan niet alleen terecht aan de al eerder aangelegde sloepensteiger, maar kan ook een plaatsje claimen in de nieuwe sloepenhaven. Verborgen achter het riet biedt een steiger plaats aan een achttal bootjes.
André Roosken, Lieuwe Veerman en Niek Roozen van de Stichting Uiteraard Uitermeer leggen met enthousiasme uit wat een bezoeker kan beleven op het fort. In de nieuwe haven is een oplaadpaal voor het opladen van elektrische sloepjes en intussen kan er genoten worden op het terras van Paviljoen Uit&Meer. Om het terrein niet onwenselijk te belasten met auto's is er nu een parkeerterrein aan de overkant van de 's-Gravelandseweg gerealiseerd. Met een plezierig wandelingetje kunnen bezoekers hun weg vinden naar het al vijf jaar eerder gerealiseerde Paviljoen Uit&Meer of naar plofhuisje nummer 5 - voorheen de huisvesting van de muskusrattenbestrijding - waar een informatiecentrum en een werkplaats zijn ingericht. De vriendengroep die dat allemaal tot stand heeft gebracht werd in 2008 geformaliseerd tot de Stichting Uiteraard Uitermeer.
Samen in de boot
Zet elf geëngageerde mannen bij elkaar in een sloep en meningen – over de wereld, over Nederland en vanzelfsprekend ook over de gedeelde woonplaats Weesp – passeren met veel plezier onder het roeien de revue. Dus toen vriend Frans Cladder als lid van de Vechtplassencommissie in 2006 vertelde dat de provincie Noord-Holland middels een prijsvraag het onderhoud en dus het behoud van Fort Uitermeer aan een ontwikkelaar wilde overdoen, vlogen in de boot de ideeën over en weer. Dit brok geschiedenis en de door de provincie ingezette consolidatie was ze tijdens de wekelijkse roeitochten niet ontgaan. Dat de mannen met elkaar tot veel in staat waren hadden ze al eerder laten zien, toen ze als betrokken ouders een uitbreiding en renovatie van het schoolplein van de Van der Muelen-Vastwijkschool realiseerden. Maar dit was andere koek. Zouden ze dit ook van de grond kunnen krijgen? Voor ze het wisten zaten ze gebogen over de tekeningen van Fort Uitermeer en de lijst met voorwaarden voor herontwikkeling die de provincie had opgesteld. De tot voorzitter gebombardeerde Lieuwe Veerman legt uit: "De provincie had tussen 2003 en 2006 bijna 1 miljoen euro geïnvesteerd in de consolidatie van het torenfort en de kanonremise. De provincie zocht een manier om dit cultuurhistorische terrein te behouden door het met oog voor de natuurwaarde te laten ontwikkelen door een derde partij. Ze gaven de voorkeur aan een toeristische en recreatieve herontwikkeling. Met een programma van eisen daagden ze projectontwikkelaars uit: wel toegestaan een hotel of restaurant, niet toegestaan een casino; wel toegestaan een museum of archeologische attractie, niet een midgetgolfbaan. Een stuurgroep met daarin vertegenwoordigers van de provincie, de gemeente en andere partijen selecteerde ons uit de ingestuurde voorstellen als voorkeurskandidaat. Heel bijzonder eigenlijk, want onze initiatiefgroep was de enige kandidaat die geen vermogen meebracht. Als wij onze plannen niet financieel haalbaar konden maken, dan was de plek aan een ontwikkelaar gegund die 2 miljoen meebracht voor een wellnescentrum. Wij brachten alleen onze deskundigheid, ervaring en vooral ons netwerk mee." In 2009 was de officiële overdracht van Fort Uitermeer door de provincie aan de Stichting Uiteraard
'Voor we het wisten zaten we gebogen over de tekeningen'
deze tekst gaat verder op pg 13
Uitermeer. Veerman: "Ik hoor ons nog zeggen tegen elkaar: 'Als ook maar iemand voor ons een persoonlijk financieel belang bij dit project krijgt, dan stoppen we ermee. Onze vriendschap staat voorop.' Deze afspraak heeft ervoor gezorgd dat we er al tien jaar zuiver en belangeloos in staan."
Vuurlinie
Fort Uitermeer, knooppunt in de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie, nu als pleisterplaats. Met een restaurant om te genieten van dit mooie stukje natuur aan de Vecht, militaire plofhuisjes als educatiecentrum om de cultuurhistorische waarde van het fort uit te dragen, een versterkte natuurwaarde voor de aanwezige flora en fauna en kleinschalige recreatie door het fort een overstapplaats te laten zijn voor boottoeristen, fietsers en wandelaars. Niek Roozen: "Dat was ons oorspronkelijke plan, waarin al die jaren weinig aan is veranderd. Alles wat we hier doen is met liefde voor deze plek. Uitgangspunt was ook om het fort meer te betrekken bij Weesp. Dat nu Weesper promotieboot De Vuurlinie een aantal malen per week tussen het centrum en Fort Uitermeer heen en weer vaart, heeft de betrokkenheid van Weesp met het fort alleen maar vergroot.
De financiering was nog een hels karwei. Essentieel was de opening van Paviljoen Uit&Meer in 2011, met een dienstweg en een klein parkeerterrein. De huurinkomsten van het restaurant werden ingezet als vliegwiel om de andere onderdelen van het project te realiseren. André Roosken benadrukt dat het allemaal niet van een leien dakje ging: "Tussen 2008 en 2010 gebeurde er eigenlijk helemaal niets. Niemand die in die crisisjaren durfde te investeren. We zagen geen uitweg meer en gooiden bijna de handdoek in de ring. Wat is het dan fijn dat je wekelijks samen in de boot zit en elkaar moed inpraat. Na veel gesprekken vonden we Rabobank Amstel en Vecht bereid om ons als groep een ton te lenen. Daarnaast hebben we als groep eenzelfde bedrag op tafel gelegd. Ieder naar rato, omdat we geloven in dit project. Samen met een subsidie van het VSB voor culturele projecten hadden we toen de vereiste drie ton bij elkaar om de noodzakelijke horecavoorziening te bouwen."
Voor Weespers door Weespers en met Weespers: ook na tien jaar lijkt dit nog te lukken. Dat de stichting geen commercieel belang heeft leidt tot een grote gunfactor. Het enthousiasme van de club werkt aanstekelijk. Zo beweegt Weesper aannemer Griffioen geduldig mee in het wisselende tempo van de deelprojecten. Notaris Elten - van de Griend verzorgde de notariële akten en Weesper architect Wentink maakte de tekeningen voor de herontwikkeling van de plofhuisjes. Wegbouwer Boskalis nam de restauratie van het manschappenhuis voor haar rekening. Een grote groep vrijwilligers onder aanvoering van vroegere schoolmeester Joop van Wijngaarden pleegt elke dinsdag onderhoud aan het fort en het terrein. Roosken: "Zeker nu het steeds zichtbaarder wordt wat we hier doen merken we dat het project door steeds meer mensen gedragen wordt. Hoe leuk is het dat theatergroep De City Speelt onderzoekt of ze hier locatietheater kunnen doen. Wij zoeken heel bewust de samenwerking met Weesper verenigingen op. Intussen gaan wij als groep gestaag door. Wat de volgende fase zal zijn is van veel factoren afhankelijk. Met een subsidie van de Rabobank komt de herinrichting van plofhuisje 7 tot educatiecentrum en theaterzaaltje dit jaar nog aan de beurt. En dan willen we nog graag door met het vleermuizenverblijf." Roozen: "En hoe mooi zou het zijn als we een investeerder kunnen vinden om de draaikom uit 1673 in ere te herstellen? Wat we aan kunnen pakken is afhankelijk van de exploitatie van de onderdelen van de vorige fasen, investeerders, subsidieverstrekkers en sponsors. Wij benaderen deze plek met het grootste respect en acteren volledig in de aard van de eisen die de provincie aan de herontwikkeling stelden. Misschien is het goed om te blijven realiseren dat zonder herontwikkeling dit hele gebied ten onder zou zijn gegaan."
