Bestuurlijke
power van
Amsterdam
Een vergelijk op dertien belangrijke punten geeft aan dat Weesp meer mag verwachten van een aansluiting bij Amsterdam dan bij Gooise Meren. Veel meer.
WEESP - Wat is beter voor de inwoners van Weesp: aansluiten bij Amsterdam of bij Gooise Meren? In opdracht van de gemeente is een bureauonderzoek gedaan, waarvan de resultaten nu bekend zijn geworden. Na elk vergelijk is er een voorzichtige conclusie (indicatie). Als je dat op een rijtje zet, heeft Amsterdam overduidelijk meer te bieden dan Gooise Meren.
Er is gekeken naar onderwerpen die Weesp belangrijk vindt (kernwaarden). Rekening houdend met de verschillende factoren en kenmerken (kleinschaligheid tegenover grootstedelijk) is het toch gelukt om naast elkaar te zetten hoe zwaar de uiteenlopende taken zijn die op de gemeenten rusten (de 'taakzwaarte'). Zo is bijvoorbeeld het verstrekken van bijstandsuitkeringen voor Amsterdam een zwaardere taak dan voor Gooise Meren, omdat Amsterdam verhoudingsgewijs meer uitkeringsgerechtigden telt. Uiteraard is in het vergelijk alles in verhouding gebracht: de uitgave per inwoner of het aantal voorzieningen per duizend inwoners.
Het onderzoek is uitgevoerd door KplusV uit Arnhem in opdracht van de gemeente Weesp. We zetten de bevindingen samengevat op een rijtje, gevolgd door de indicatie van de onderzoekers.
Historische waarde
Weesp en Amsterdam hebben een vergelijkbaar aantal monumenten per inwoner, Gooise Meren zit op de helft daarvan. Per 100 rijksmonumenten geeft Gooise Meren minder geld uit aan monumentenzorg dan Weesp en Amsterdam.
* Het beeld van Weesp komt meer overeen met Amsterdam dan met Gooise Meren.
Sportvoorzieningen
Grofweg besteedt Weesp twee keer zo veel aan sport dan Gooise Meren. En Amsterdam geeft weer twee keer meer aan sport uit dan Weesp.
* Op het gebied van sport kan een keuze voor Amsterdam voor Weesp een vooruitgang betekenen, een keuze voor Gooise Meren een achteruitgang.
Onderwijs
De verschillen zijn niet groot. Wel besteedt Amsterdam overduidelijk meer geld per inwoner aan openbaar en bijzonder basis- en speciaal onderwijs.
* Omdat uitgaven voor onderwijs vaak specifiek zijn, biedt het grotere onderwijsbudget van Amsterdam voor de inwoners van Weesp niet automatisch meer perspectief, maar ook niet minder.
Kunst en cultuur
Per inwoner geeft Amsterdam (ruim) vijf keer zo veel uit aan kunst en cultuur dan Weesp en Gooise Meren. Gooise Meren heeft naar verhouding een groter voorzieningenniveau.
* Amsterdam beweegt zich vanwege het grootstedelijke en internationale karakter op een heel ander speelveld dan Weesp en Gooise Meren. Een keuze voor Amsterdam kan mogelijk betekenen dat Weesp meelift op het ondersteunen van het voorzieningenniveau.
Bedrijvigheid en economie
Weesp trekt per inwoner twee keer zo veel uit voor economie (o.a. opknappen van bedrijventerreinen, versterken binnenstad) dan Gooise Meren. En Amsterdam weer het dubbele van Weesp.
* Bedrijven en inwoners in Weesp kunnen van Amsterdam een sterke bijdrage verwachten. Van Gooise Meren is dit niet te verwachten: die gemeente moet haar economische beleid nog bepalen. Amsterdam is op dit onderdeel duidelijk een sterkere partner dan Gooise Meren.
Openbare leefruimte
Weesp en Gooise Meren geven ongeveer evenveel uit aan wegen en openbare ruimte. Amsterdam twee keer zo veel. Voor groen en wijkbeheer liggen de uitgaven ongeveer gelijk.
* Amsterdam kan Weesp meer financiële armslag voor infrastructuur bieden dan Gooise Meren.
Sociale voorzieningen
Weesp en Amsterdam geven meer dan duizend euro per jongere uit aan jeugdzorg, Gooise Meren minder dan driehonderd euro. Voor jongerenactiviteiten en algemene voorzieningen besteden Gooise Meren en Amsterdam veel meer dan Weesp.
* Wat betreft financiële capaciteiten kan Weesp op het gebied van jeugdzorg meer van Amsterdam verwachten dan van Gooise Meren. Het vraagstuk in Amsterdam is groter. Of dat een voor- of een nadeel is, is niet direct te beoordelen.
WMO en gezondheidszorg
De grote verschillen in het aantal 65-plussers en het aandeel van het vergrijsde deel van de bevolking in acht genomen, ook verhoudingsgewijs, ligt de taakzwaarte van Weesp tussen die van Amsterdam en Gooise Meren in.
* De inwoners van Weesp mogen op het gebied van WMO en gezondheidszorg (financieel) meer verwachten van Amsterdam dan van Gooise Meren.
Uitkeringen en schuldsanering
Qua opbouw van de sociale structuur en daarmee de taakzwaarte zit Weesp tussen Amsterdam en Gooise Meren in.
* Veel op dit gebied is aan wet- en regelgeving gebonden. Daarin zou een keuze voor Amsterdam of Weesp geen verschil moeten maken. Wel lijkt Amsterdam qua taakzwaarte aan Weesp meer sociale solidariteit te kunnen bieden dan Gooise Meren.
Woningbouw, verkeer en vervoer
Opvallend: Weesp (21 euro per inwoner) en Gooise Meren (130 euro per inwoner) trekken geld uit voor ontwikkeling van grootschalige (woning)bouwprojecten, terwijl Amsterdam er 242 euro per inwoner aan verdient. Dat komt vooral doordat Amsterdam grootschalige ontwikkelingen voor eigen rekening en risico doet. Voor OV SAAL (uitbreiding spoor) geldt hetzelfde.
* Op het gebied van grootschalige ontwikkelingen is Amsterdam een duidelijk sterkere partner voor Weesp dan Gooise Meren.
Vergunningen, toezicht en handhaving
Amsterdam trekt hier het meeste geld voor uit, Weesp vervolgens weer meer dan Gooise Meren.
* Gelet op het belang van toezicht op bedrijventerreinen lijkt Weesp meer capaciteit van Amsterdam dan van Gooise Meren te kunnen verwachten. Dat geldt richting grotere bedrijven ook voor milieubeheer.
Ruimtelijke ontwikkelingen
In verhouding tot het aantal inwoners heeft Amsterdam weinig wegoppervlak en Gooise Meren juist meer. Weesp telt het grootste aantal bouwvergunningen. De waarde van bedrijfsmatig onroerend goed is in Gooise Meren het laagst, in Amsterdam het hoogst, met Weesp nagenoeg in het midden.
* Wanneer naar het geheel van ruimtelijke ontwikkelingen, woningbouw en verkeer en vervoer wordt gekeken, vormt zich het beeld dat Amsterdam voor Weesp een krachtiger partner is dan Gooise Meren.
Veiligheid
Als het gaat om algemeen veiligheid hebben Weesp en Gooise Meren een vergelijkbare taakzwaarte, voor sociale veiligheid trekt Amsterdam vier keer vaker de portemonnee dan Weesp. En Weesp weer drie keer vaker dan Gooise Meren. Wat betreft het aantal geregistreerde misdrijven per inwoner liggen Weesp en Gooise Meren op gelijk niveau, maar torent Amsterdam daar bovenuit.
* Er mag worden gehoopt dat een samenwerken met de een of de andere gemeente niet betekent dat je ook de problematiek van die samenwerkingspartner importeert. Amsterdam moet meer inzetten op veiligheid qua aard van de gemeente en qua problematiek. Of dit betekent dat je als Weesp daar voordeel van kunt hebben, is niet te zeggen. Vanuit het perspectief van Gooise Meren biedt die gemeente naar verhouding niet de inzet die Weesp nodig heeft.
Beleid
Onderzoeksbureau KplusV heeft ook het beleid van Amsterdam, Gooise Meren en Weesp naast elkaar gelegd. Ook hier komt het beeld naar voren dat Weesp meer profiteert van een samengaan met Amsterdam.
Gemeentelijke lasten
De lastendruk per huishouden is nu het hoogst in Weesp. Die gaat mogelijk omlaag bij zowel Amsterdam als Gooise Meren. Voor mensen met een koopwoning is Amsterdam duidelijk het 'goedkoopst'. Wie een huurwoning heeft, krijgt in Gooise Meren de laagste aanslag (doorbelasten rioolheffing niet meegerekend).
En nu?
Is hiermee alles gezegd? Nee, zeker niet. Weesp stelt een lijst op van zaken waarvan ze belangrijk vindt dat ze behouden of versterkt worden. Je kunt zeggen: een aanbestedingslijst. Een groot aantal van die 'kernwaarden' komt in deze vergelijking voor, andere niet. Het is aan Amsterdam en Gooise Meren om aan te geven in hoeverre ze aan de eisen en wensen van Weesp kunnen voldoen. Wat nu als Amsterdam bijvoorbeeld minder ver gaat in het groen houden van de Aetsveldsepolder dan Gooise Meren? Kortom, de strijd is nog niet gestreden. De knoop wordt in november door de gemeenteraad doorgehakt.
