De rijke families uit Weesp verhoogden aanzien met zwarte bedienden
In de achttiende eeuw was het normaal dat rijke families Afrikaanse 'bediendes' hadden en daar gaat de expositie 'Uit de schaduw' over.
WEESP In Museum Weesp is de bijzondere tentoonstelling 'Uit de schaduw' te zien over rijke families die in de achttiende eeuw Afrikaanse 'bediendes' hadden. Zo'n bediende is in 1765 terechtgekomen bij de Weesper burgemeester Abraham d'Arrest sr.
Ruim 250 jaar later komt Annemieke van der Vegt er achter dat zij een achterachterachterachterkleindochter is van deze bediende. "Haar voorvader is rond 1743 geboren aan de Kust van Guinee, rond 1747 'geschonken' aan de 5-jarige dochter van stadhouder Willem IV'', vertelt Lisette Zijp, conservator van het museum in Weesp. "Daarna kwam hij in dienst bij de Weesper burgemeester. In 1777 heeft hij bij zijn doop de naam Christiaan van der Vegt gekregen en hij trouwde in 1779 met het Weespse meisje Kaatje de Bas. Uit dat huwelijk zijn tien kinderen gekomen."
Heel normaal
Mede door een ontmoeting tussen Annemieke van der Vegt en Lisette Zijp is deze expositie ontstaan. "Annemieke vertelde mij haar verhaal en ik was meteen enthousiast. Ze gaf ons ook een schat aan informatie. Ook vond ik het onderwerp interessant omdat aan bedienden met een Afrikaanse achtergrond uit de achttiende eeuw tot nu toe weinig aandacht is besteed. In Weesp had zowel de burgemeester als de porseleinfabrikant en de jeneverstoker in de achttiende eeuw Afrikaanse bediendes en dat vond men in deze kringen gebruikelijk."
Samen met vrijwilligers is Zijp zich gaan verdiepen in de geschiedenis van Christiaan van der Vegt en de andere Afrikaanse bediendes. "We hebben toen de werkgroep Wissel-expositie opgericht en samen met de vrijwilligers en Annemieke zijn we in de gemeentearchieven gaan kijken en vonden flink wat archiefstukken over dit onderwerp. De vrijwilligers hebben veel interesse in historisch onderzoek. Zo hebben we deze expositie vormgegeven en opgezet. Er zijn helaas geen schilderijen waar Christiaan op staat. Zelf hebben we wel twee van dit soort schilderijen. Een schilderij waar de vrouw van de porseleinfabrikant met haar Afrikaanse bediende op staat is ook het beeld van de tentoonstelling geworden. Het schilderij gaat na deze tentoonstelling naar het Haags Historisch Museum waar vanaf 21 september de tentoonstelling 'Afrikaanse bedienden aan het Haagse hof' te zien is. Wat ook bijzonder is dat in het midden van de tentoonstelling grote afbeeldingen van blanken of iemand met een andere huidskleur staan. Je kunt met je gezicht door de opening om zelf via een spiegel te zien wie je op dat moment bent. Ben je de rijke persoon of de 'bediende'. Vaak weet je niet van wie je afstamt en dat kan heel verrassend zijn!"
Gemeentearchief
Afrikaanse bediendes waren in de achttiende eeuw gebruikelijk
Christiaan is niet altijd bediende gebleven. "Annemieke heeft via brieven in het gemeentearchief kunnen achterhalen dat hij ook gewerkt heeft als pluimgraaf en als lantaarnopsteker. In 1815 werd hij gearresteerd in Duitsland. In de brief van de politie staat omschreven hoe lang hij was, hoe hij eruitzag en wat hij aanhad, maar waarom hij werd aangehouden is niet bekend.
Christiaan heeft tot 1821 op de kermis gewerkt als toneelspeler en vier jaar later is hij op 82-jarige leeftijd overleden."
Door de landelijke publiciteit en het grote aantal bezoekers is de expositie 'Uit de schaduw' met een maand verlengd en is te zien tot tot woensdag 30 september. "Je merkt dat dit onderwerp steeds meer aandacht krijgt. Ook het Rijksmuseum in Amsterdam komt in 2020 met een grote expositie over de 'slavernij' in Nederland."
Museum Weesp
Nieuwstraat 41 (stadhuis)
www.museumweesp.nl