'Eberhards
keten is mooier, maar de mijne past in m'n zak'
Burgemeester Bas Jan van Bochove verzorgde vorige week een lezing in de Bibliotheek. Hij vertelde hoe en waarom hij burgemeester van Weesp is geworden en wat zijn werk inhoudt. Er was ook gelegenheid om vragen te stellen en dat leverde soms verrassende onderwerpen op. Zo wilde iemand weten waarom hij in het geval van calamiteiten niet met de helikopter naar Weesp komt. En waarom zien we zijn vrouw eigenlijk nooit?
WEESP Bas Jan van Bochove (66) is sinds april 2014 waarnemend burgemeester van Weesp. Voor anderhalf jaar dacht hij destijds, maar inmiddels zijn het er drieënhalf. En hij is het nog lang niet zat, zo blijkt uit zijn enthousiaste betoog.
"Ik ben ooit schoolmeester geweest", begint Van Bochove. "In die periode heb ik geleerd luid te praten, dus als u het niet erg vindt laat ik de microfoon weg." Een vrouw heeft haar twijfels: "Kunt u dan wel proberen een beetje stil te staan? Want u loopt steeds heen en weer en uw voetstappen overstemmen uw woorden. En ik moet uw mond goed kunnen zien, zodat ik kan liplezen." De burgemeester is even van zijn apropos, maar belooft zijn best te doen.
Terwijl hij zijn handen en voeten in bedwang houdt, zet hij uiteen hoe de procedure rond het benoemen van een burgemeester werkt. Dat proces is echter in zijn geval niet gevolgd. Van Bochove is namelijk waarnemend burgemeester. Hij komt op dreef. Al snel sluipen de gebaren erin en af en toe zet hij een stap naar links of rechts. De slechthorende dame lijkt het echter prima te kunnen volgen, ze maakt driftig notities.
Zonder koninklijk besluit
"De commissaris van Koning belde me om te vragen of ik beschikbaar was als waarnemend burgemeester van Weesp. Dat leek me wel wat. En de fractievoorzitters met wie ik toen een gesprek had, zagen het ook wel zitten met me. Het was binnen twee weken geregeld." Hij vertelt over de verschillen: voor de benoeming van een waarnemer is geen koninklijk besluit nodig. Ook geldt de normale benoemingstermijn van zes jaar niet.
'Veel mensen denken dat ik de baas ben, maar ik beslis bijna niks zelf'
"Wat betreft de bevoegdheden en taken zijn er geen verschillen, ik doe verder precies hetzelfde als een vaste burgemeester." Dat Weesp een waarnemer kreeg, heeft te maken met de herindelingsprocedure waarin Weesp zich bevindt. "Als er een arhi-procedure is opgestart, wordt er geen nieuwe burgemeester gezocht. Want waarom zou je iemand voor zes jaar benoemen als je van tevoren al weet dat die termijn niet volgemaakt wordt? In het geval van Weesp liep het alleen een beetje anders. De herindelingsopdracht voor de Gooi en Vechtstreek is opgedeeld en in het geval van Weesp vooruitgeschoven. Dus ben ik hier nog steeds."
Nooit met pensioen
Als hij nog een paar jaar wil blijven, kan dat. "De samenwerking die Weesp moet aangaan, is - in eerste instantie - een ambtelijke samenwerking. Een bestuurlijke samenwerking komt pas over een jaar of vier aan de orde." Dan is Van Bochove zeventig jaar. En een burgemeester moet op zijn zeventigste verjaardag verplicht met pensioen. Maar dat geldt niet voor waarnemende burgemeesters. Van Bochove: "Als waarnemer zou ik onbeperkt mogen doorgaan. Maar of mijn thuisfront dat ook zo leuk vindt? Enfin, dat moet ik thuis bespreken, niet met jullie."
Mondige burgers
Van Bochove kijkt om zich heen. "Vindt u het wel interessant? Anders moet u dat gewoon eerlijk zeggen. Of wil iemand misschien iets vragen?" Een vrouw steekt haar vinger op: "Wat ik jammer vind, is dat sommige kwesties zo lastig te begrijpen zijn voor de gewone burger. Het is soms voor ons gewoon niet te volgen met al die ingewikkelde processen en termen." De burgemeester kan zich er wat bij voorstellen, maar signaleert ook dat de burger steeds meer van zich laat horen: "Wat betreft acties, inspraak en telefoontjes. Dus ook al is alles voor een leek niet even duidelijk, mensen voelen zich gelukkig toch geroepen om hun zegje te doen."
Opa's ketting
Van Bochove pakt een fluwelen zakje. Hij haalt zijn ambtsketen eruit. "Ik vond dat ik 'm aan u moest laten zien. Daarom heb ik een stropdas om. Een ambtsketen mag uitsluitend op een pak met stropdas worden gedragen." Hij hangt hem om. "Die van Weesp is om eerlijk te zijn niet heel indrukwekkend. Mijn kleindochters noemen hem heel oneerbiedig 'opa's ketting'. Die van Eberhard van der Laan, dát is pas een echte ambtsketen. Maar ja, die van mij past in een zakje, dus die kan ik makkelijk opbergen als het officiële gedeelte erop zit. Een groot voordeel." Hoeveel zijn ervan, wil iemand weten. "Slechts één. Ik moet er dus voorzichtig op zijn." Snel doet Van Bochove zijn ambtsketen en zijn stropdas af.
Blauw op straat
"Veel mensen denken dat de burgemeester de baas is, maar in feite beslis ik bijna niks. Ik zit vergaderingen voor, ik zorg dat ik van alles op de hoogte ben, ik geef adviezen. Soms zegt iemand 'Dat parkje ligt er slordig bij, doe daar eens iets aan. Maar dat kan ik niet. Wat ik wél kan doen, is zorgen dat het bij de juiste persoon terechtkomt." Een vrouw steekt haar vinger op: "Maar u hebt toch een eigen portefeuille. Openbare orde en Veiligheid. Binnen die portefeuille neemt u toch wel besluiten?" Van Bochove knikt: "Maar die portefeuille is erg veranderd. De politie is genationaliseerd, de brandweer is geregionaliseerd. Ik overleg wel, en onderhandel wel, maar de zeggenschap deel ik met anderen." Hij denkt even na. "Ik vind, en dan spreek ik echt namens mezelf, dat er in Weesp te weinig politie op straat is. We hebben vier wijkagenten. Prima agenten, maar het zijn er maar vier. Ik heb me laten vertellen dat Weesp in hoogtijdagen wel zeventig agenten had. Die deden ook wel dingen in de regio, maar goed. Maar ik kan daar dus weinig mee. Ja, ik kan het aankaarten bij het hoofd van de nationale recherche. Maar die zegt: 'Ja, meneer Van Bochove, ik heb nog honderd burgemeesters met hetzelfde verzoek."
Helikopter
Van Bochove probeert te schetsen hoe afwisselend zijn werk is. Van nachtelijke nabesprekingen rond het Sluis-en-bruggenfeest en een gebakje eten bij Weespers die zestig jaar getrouwd zijn tot het voorzitten van raadsvergaderingen en het ontvangen van Sinterklaas. Het zijn soms lange dagen. En dan hebben we het nog niets eens over calamiteiten. "Toen er vorig jaar brand uitbrak in de kerktoren van de Laurentiuskerk wilde ik thuis net naar binnen stappen toen mijn telefoon ging. Ik heb mijn tas in de gang gegooid en ben terug naar Weesp gereden." Een vrouw kijkt verbaasd op: "Woont u hier dan niet?" "Dat hoeft niet als waarnemer. De wens van de raad was: iemand die in 45 minuten in Weesp kan zijn. 'Oké,' zei de commissaris van de Koning, 'maar dan wel exclusief eventuele files.' Meestal red ik het binnen die 45 minuten." Iemand in de zaal heeft een idee: "Bij een grote brand zou u met een helikopter kunnen komen, dan bent u er zo." Van Bochove hoort het geamuseerd aan. "Nou ja, ik woon in Lelystad en daar hebben we een vliegveld, dus in theorie kan dat. Toch denk ik niet dat dat snel zou gebeuren." Hij wil graag nog wat zeggen over dat niet in Weesp wonen. "Want die vraag krijg ik vaker. Maar ik loop veel door de stad en doe boodschappen bij lokale winkeliers. Ik ben hier vaak onder de mensen, dus ik vind het geen argument. Een voorbeeld: toen in 2009 een toestel van Turkish Airlines vlak bij Schiphol neerstortte, lag de burgemeester van de Haarlemmermeer zonder telefoon in zijn zwembroek in het zwembad van een recreatiepark. Dat werd hem toen kwalijk genomen. Dat begrijp ik niet. Ook een burgemeester heeft recht op vakantie. In dat geval neemt een locoburgemeester het over."
Grote mond
Een dame steekt haar hand op. Ze wil het hebben over het fietsen in de Slijkstraat. Dat mag niet, maar gebeurt nog steeds. Van Bochove: "Ik weet het, binnen het overleg met de politie blijft dit een aandachtspunt. Maar het is vrijwel onoplosbaar, tenzij we aan beide kanten twee agenten neerzetten. Ik vind dat burgers hier zelf ook een verantwoordelijkheid in hebben. We moeten elkaar aanspreken op dit gedrag." De vraagsteller: "Maar dan word je uitgescholden." De burgemeester knikt: "Ik heb ook weleens een verwensing naar mijn hoofd gekregen, toch blijf ik er wat van zeggen."
Terrorisme
Iemand wil weten in welke mate Weesp bezig is met de bestrijding van terrorisme. Goede vraag, vindt de burgemeester, maar hij kan er weinig over kwijt. "Burgers vallen dingen op en die melden ze dan gelukkig ook, maar ik kan daar niet dieper op ingaan. Het enige wat ik kan zeggen is: we zijn er dagelijks mee bezig en belt u vooral 112 als u iets verdachts ziet of hoort."
Iemand achterin maakt zich ook zorgen over veiligheid, maar dan van een andere orde: die van haar persoonlijke gegevens. "Jullie willen dat burgers zaken zo veel mogelijk digitaal regelen, maar toen ik laatst op weesp.nl een afspraak wilde maken voor een nieuw paspoort gaf mijn computer een melding dat dit niet veilig was."
'Terrorisme is iets waar we in het stadhuis dagelijks mee bezig zijn'
Van Bochove staat ervan te kijken: "Dit is mij niet bekend. Ik geef het door op het stadhuis."
Mevrouw Van Bochove
Tot slot wil iemand weten waarom Van Bochove zijn vrouw nooit meeneemt naar officiële gelegenheden. Oud-burgemeester Horseling had zijn Marieke wel vaak aan zijn zijde. "Het is niet verplicht", reageert Van Bochove. "Mijn vrouw heeft haar eigen agenda. Een prominente rol als burgemeestersvrouw is ook niet meer van deze tijd. Die vrouwen werken zelf ook. Of ze worden zelf burgemeester." Dan met een knipoog naar Bart Horseling en Marieke: "Ik ken trouwens ook een man die burgemeester werd in Groningen terwijl zijn vrouw in Weesp bleef. Het kan allemaal."