Janny Bruin (midden) deelt met dochter Liddy (links) en filmmaker Hans Quatfass haar herinneringen aan haar broer Jan van Gent.
Janny Bruin (midden) deelt met dochter Liddy (links) en filmmaker Hans Quatfass haar herinneringen aan haar broer Jan van Gent. Foto: Marieke van Veen

'Wij zijn altijd over Jan blijven praten'

Er is een korte film in de maak waarin vier Weesper oorlogsslachtoffers worden geportretteerd, onder wie Jan van Gent. WeesperNieuws sprak zijn zus Janny Bruin.

WEESP Tien jaar was Janny Bruin-van Gent toen haar broer Jan van Gent in 1939 werd opgeroepen als militair. De dag dat hij afscheid kwam nemen van zijn familie herinnert ze zich als de dag van gisteren: "Hij kwam wel tien keer terug voor nóg een omhelzing en nóg een groet." Jan kwam nooit meer terug.

79 Weespers kwamen om in WOII. De Stichting Nationale Herdenkingen Weesp wil deze mensen een blijvende plek geven binnen de herdenking. Zo komt er een gedenkplaat met namen bij het monument op de Ossenmarkt en er wordt door Hans Quatfass een korte film gemaakt over vier van de slachtoffers, die op vrijdag 4 mei na de herdenking in de Grote Kerk wordt vertoond.

Janny zit op de bank van haar knusse woning. Ze heeft een knipselmap gepakt met krantenartikelen en rouwadvertenties. Die dienen alleen ter illustratie, want ondanks haar hoge leeftijd (88) is er met haar geheugen niets mis. "Dat komt ook omdat mijn moeder altijd over Jan is blijven praten. Niet dat ze bleef hangen in haar verdriet - al had ze het heel zwaar - maar ze vond het belangrijk om hem in onze herinnering levend te houden."

Jan was gelegerd in Veenendaal, onderdeel van de Nederlandse verdedigingslinie. Hij kwam in contact met een familie in de buurt en regelde dat zijn vrouw Ali en hun dochtertje Plonia daar mochten inwonen, zodat het jonge gezin soms ook samen kon zijn. Toen acht maanden later de oorlog uitbrak, keerden Ali en Plonia terug naar huis en werd de Weesper ingezet op de stelling. In de nacht van 13 op 14 mei moesten Jan en andere soldaten een regiment dekken. Ze werden overrompeld door SS'ers, waarbij Jan zware hoofdwonden opliep. Hij werd bij toeval gevonden door iemand met autopech. Zijn familie wist dat Jan gewond was geraakt, maar niet naar welk hospitaal hij was gebracht. "Uiteindelijk vonden mijn moeder en Ali hem in een ziekenhuis in Wolfheze. Hij lag met zijn hoofd in het verband op een brancard in de gang, zo veel gewonden waren er", vertelt Janny aan de hand van wat haar later is verteld. Zij moest thuisblijven bij haar zieke vader. Geëmotioneerd vervolgt ze: "Jan zei tegen moeder: 'Het gaat wel. Als ik wat melk krijg, komt het wel weer goed.' Ze gaf ons namelijk altijd melk als we ons niet lekker voelden." Jan van Gent overleed op 19 mei 1940 op 29-jarige leeftijd aan zijn verwondingen. Hij is begraven op Landscroon, het enige oorlogsgraf in Weesp. Vanwege de vervallen staat van de begraafplaats is Janny er al lang niet meer geweest. De Stichting Oorlogsgraven heeft het beheer overgenomen.

Nog terwijl Janny haar tranen droogt, breekt er een glimlach door: "Jan was een vrolijke, gekke jongen. Hij maakte je altijd aan het lachen." Bij haar moeder ging het precies zo, verwijst ze naar haar gemoed: "Het ene moment huilen, het volgende moment lachen." Door gevoelens niet weg te stoppen kun je de dingen beter verwerken, meent ze. Ze vindt het bijzonder dat er na al die tijd nog zo veel aandacht is voor oorlogslachtoffers, zoals haar broer. De gedenkplaat, de film, de struikelstenen, dit interview. Ze gaat voor het eerst in jaren ook weer naar de herdenking op de Ossenmarkt."Vanwege mijn leeftijd en gezondheid volgde ik het de laatste jaren via de radio, maar die film en die gedenkplaat wil ik graag met eigen ogen zien."