'In ons huis woonden in de oorlog soms wel 25 Joodse onderduikers'
Roxane van Iperen betrekt in 2012 villa 't Hooge Nest in Naarden. Tijdens de verbouwing vinden ze verstopplekken met pamfletten, kaarsen en muziekbladen.
NAARDEN "We waren meteen verliefd op villa 't Hooge Nest aan de Driftweg, op de grens van Huizen en Naarden", vertelt jurist en publicist Roxane van Iperen. "En we dachten: hier willen we wonen want dit is echt onze droomplek." Het huis was oud en moest nodig verbouwd worden.
"Tijdens de verbouwing kwamen we gekke dingen tegen, zoals de luiken. In eerste instantie dachten we dat het opbergplekken waren, maar toen we erin gingen kijken vonden we verzetskrantjes en oude teksten van liedjes." Roxane ging op onderzoek uit. "Ik ben gaan kijken in archieven en boeken en ben in gesprek gegaan met de dame waarvan we het huis hadden gekocht. Ze vertelde mij dat hier in de oorlog mensen ondergedoken hadden gezeten, maar wist niet precies het verhaal. In de omgeving ben ik bij mensen vragen gaan stellen. Zij vertelden me dat er iets met het huis was, maar niemand wist helemaal hoe het zat.
Onderduikadres
Door een gesprek met Ad van Liempt, auteur van oorlogsboeken, kwam ze erachter dat Nederlandse jodenjagers het huis hadden overvallen en de onderduikers hadden opgepakt. " 't Hooge Nest was een van de grootste onderduikadressen in 't Gooi. Het was een onderduikplek voor ten minste zeventien mensen; dat aantal liep soms op naar 25. Ook kwam ik erachter dat het huis van twee Joodse zussen was en dat de jodenjagers hier een enorme vangst hadden gedaan. In het Steven Spielberg-archief in Amerika vond ik foto's van kinderen die ondergedoken zaten en in onze tuin speelden en zo kreeg het huis opeens een heel andere betekenis. Ik ben in gesprek gegaan met mijn uitgever om het verhaal te vertellen. Hij zei meteen dat ik hier een boek over moest schrijven."
Twee Joodse zussen
In de Tweede Wereldoorlog woonden de Joodse zusjes Janny en Lien Brilleslijper in 't Hooge Nest, samen met hun man, kinderen, ouders en broer. "Het bijzondere aan deze locatie was dat de Joden waren ondergedoken bij andere Joden en niet, zoals gewoonlijk, bij niet-Joden en dat het onderduikhuis werd gerund door twee sterke vrouwen. In 't Gooi zaten veel onderduikers en veel NSB'ers; het was een van de grootste gebieden voor de jodenjagers. Maar de jodenjagers wisten niet dat 't Hooge Nest een onderduikadres was. In september 1943 werden 't Gooi, Amsterdam en Noord-Holland 'Judenrein' verklaard en werd de organisatie van de Jodenjagers officieel ontbonden. Er was toen één jodenjager die toch doorging. Op een gegeven moment heeft hij een vrouw bedreigd die een briefje met het adres van 't Hooge Nest bij zich had. Dat adres kon ze gebruiken als ze in nood was. Die man is gaan kijken en was verbaasd dat er in de villa zo veel Joden ondergedoken zaten. Dat had hij niet verwacht. Die jodenjager heeft de familie en onderduikers verraden."
De familie Brilleslijper belandde op 3 september 1944 samen met de familie Frank op het allerlaatste transport naar Auschwitz. "In november 1944 werden de families naar Bergen-Belsen gedeporteerd, waar de zusjes Janny en Lien zich ontfermden over de zusjes Frank, die uiteindelijk overleden aan vlektyfus. Op 15 april 1945 bevrijdden de Engelsen Bergen-Belsen en werden Janny en Lien, als enigen van de families, bevrijd."
'Ik vond in de luiken opbergplekken met verzetskrantjes'
Pijnlijke familiegeschiedenis
Om achter deze geschiedenis te komen, heeft Roxane contact gezocht met kinderen van Janny en Lien. "Met hen heb ik veel gesprekken gehad over de pijnlijke familiegeschiedenis, want de zusjes waren de enigen die het concentratiekamp hadden overleefd. De andere familieleden zijn allemaal vergast. Na die gesprekken zeiden ze dat ze vertrouwen in mij hadden om er een boek over te schrijven en gaven toegang tot alle persoonlijke archieven, brieven, memories en foto's."
Inmiddels is het boek 't Hooge Nest' verschenen: "Het is een verhaal over moed, maar ook over verraad en overleven in zeer slechte omstandigheden. met dit boek wil ik deze ongekende geschiedenis laten voortbestaan."
