Behoud Weesper synagoge is te danken aan professor Heertje
Dit weekeinde overleed de kleurrijke econoom professor Arnold Heertje. In Weesp is zijn nagedachtenis verbonden aan de synagoge.
WEESP In 1995 stond het toenmalige college van B en W van Weesp op het punt om de synagoge aan de Nieuwstraat te verkopen aan een ondernemer die er een jeanszaak in wilde vestigen. Daar stak professor Arnold Heertje toen een stokje voor. Hij overleed zaterdag op 86-jarige leeftijd.
Het was predikant Dick Pruiksma uit Weesp die destijds het balletje aan het rollen bracht, blikt Frida Bodisco Massink terug, de huidige voorzitter van de Stichting Vrienden van de Weesper Synagoge. "Er moest bezuinigd worden. Door gemeentelijke eigendommen te verkopen, kon er worden bespaard op onderhoud en kwam er geld vrij. De synagoge was toen allang niet meer in gebruik als gebedshuis. Er had al een autoshowroom in gezeten en later, na een door de gemeente betaalde restauratie, zat er een arbeidsbureau in." Toen dat arbeidsbureau vertrok, wilden B en W de synagoge verkopen aan ondernemer Rob Sikking, die er een jeanswinkel in wilde vestigen. Bodisco: "Pruiksma is gaan lobbyen en er kwam veel publiciteit. Dat kwam in Amsterdam onder de aandacht van Heertje, die daarop zelf contact opnam."
Ondergedoken
Waarom bemoeit een vermaard professor zich met een klein joods gebedshuis in Weesp? Het antwoord op die vraag ligt in de jeugd van de in 1934 geboren econoom. Hij en zijn ouders overleefden de Tweede Wereldoorlog door onder te duiken. Dat leidde ertoe dat Heertje zich later ging inzetten voor het behoud van joods cultureel erfgoed. "Dick Pruiksma overtuigde de gemeenteraad ervan om Heertje de kans te geven via een stichting dezelfde koopsom op tafel te leggen als de ondernemer. Een meerderheid van het stadsbestuur vond dat dit een kans moest krijgen omdat het gebouw hiermee weer een joods-culturele bestemming kreeg."
Heertje slaagde er met zijn stichting in de vraagprijs bij elkaar te krijgen, met name dankzij giften van particulieren. Het besluit om de synagoge te verkopen aan die stichting werd genomen tijdens een volgens Bodisco gedenkwaardige avond. "Het ging er verhit aan toe. Arnold Heertje nam geen blad voor de mond en de emoties liepen hoog op. Maar het is gelukt." De initiatiefnemers en betrokkenen splitsten zich vervolgens op: de Stichting tot Behoud van de Weesper Synagoge (die het gebouw in eigendom heeft en beheert) en de Stichting Vrienden van de Weesper Synagoge die de exploitatie voor haar rekening neemt. Sindsdien worden er in het monument met regelmaat concerten, lezingen en exposities gehouden. Ook is de synagoge sinds 2003 weer in gebruik als joods gebedshuis. Masorti uit Almere houdt hier de sjoeldiensten en dergelijke. De eerste jaren bleef Heertje actief betrokken en zorgde hij als gespreksleider voor boeiende avonden.
Bodisco: "Ik ben heel dankbaar voor wat Arnold Heertje voor Weesp heeft betekend. Dat Weesp nog een synagoge heeft, is voor een heel groot deel aan hem te danken."