Afbeelding
Foto: ANP

Enorme toename cybercrime: hacken wordt steeds makkelijker

WEESP Gemeente Weesp krijgt, net als de rest van Nederland, steeds meer te maken met cybercrime. Vorig jaar registreerde de politie hier 15 digitale misdrijven, een stijging van vijftig procent ten opzichte van 2019. “Iedereen kan deze programma’s kopen en gebruiken.”

“Criminelen blijken enorm creatief in het verzinnen van nieuwe dingen. Dat maakt cybercrime zo lastig te bestrijden”, zegt Maria Genova. De journalist schreef twee boeken over digitale veiligheid en ontmoet tijdens lezingen over het onderwerp veel slachtoffers. “Het is net een veelkoppig monster: hak er een kop af en er verschijnt weer een nieuwe.”

Waar zogeheten traditionele criminaliteit als autodiefstal en woninginbraak steeds minder voorkomt, werd digitale misdaad onder boeven de afgelopen jaren steeds populairder. De politie definieert cybercriminaliteit als ‘misdaden gepleegd met ICT, gericht op ICT’. Denk aan digitale identiteitsfraude, hacken of online oplichting. Landelijk verdubbelde het aantal digitale misdrijven van 4715 in 2019 naar 10.765 in 2020.

Gemak van cybercrime

In die verdubbeling speelde de coronacrisis absoluut een rol, stelt Genova. “Mensen winkelden massaal online. Wat is makkelijker dan het starten van een nepwebshop, het geld innen en wegwezen? Die shops zijn bijna niet te traceren, want na een paar dagen zijn ze helemaal verdwenen.”

Bovendien dreigden gewone inbrekers door de lockdownmaatregelen werkloos te raken, zegt Genova. Ze verlegden hun aandacht daarom naar het internet en ontdekten het gemak van cybercrime. “Veel hackprogramma’s zijn voor 50 euro te koop en dan krijg je er hulp van een helpdesk bij. Het beeld van slimme gasten die goed met computers kunnen omgaan is hopeloos gedateerd. Iedereen kan deze programma’s kopen en gebruiken.”

Criminelen blijken creatief in het verzinnen van nieuwe dingen

Om digitale misdaad het hoofd te bieden, versterkte de politie eind 2019 zijn cybercrimeteams met 145 fulltime medewerkers: een verdubbeling van de capaciteit. Een druppel op een gloeiende plaat, zegt Genova. “De politie is niet opgewassen tegen digitale misdadigers. Er is te weinig expertise en te weinig mankracht.”

Daar komt bij dat de politie volgens korpschef Henk van Essen 600 miljoen euro tekort komt om het capaciteitsprobleem aan te pakken. Het korps moet daarnaast “sneller meebewegen” met veranderingen in de maatschappij, aldus Van Essen in een interview in de Volkskrant. “Het kan niet zo zijn dat [...] jouw computer is gehackt en een agent niet weet wat hij met zo’n aangifte moet”.

Dat laatste overkwam een vriendin van Genova toen zij aangifte wilde doen. “De agent begreep simpelweg niet wat ze op het bureau kwam doen.”

Deltaplan

Om de stijging van digitale misdaad een halt toe te roepen, moet er volgens de cybercrime-expert veel meer ingezet worden op scholing en voorlichting. “Tot mijn grote verbazing gebeurt er op de meeste scholen helemaal niks. Zo ontstaat de volgende generatie burgers die online overal in trapt.”

Want dat cybercrime verder gaat toenemen, staat voor Genova vast. “De straffen en pakkans zijn relatief laag, het wordt steeds toegankelijker en de opbrengsten zijn hoog.”

Ze pleit voor een nationaal Deltaplan met verplichte cybercursussen op scholen en via werkgevers om Nederland te "redden van massale cybercrime”. "Ik ben van nature optimistisch, maar op dit onderwerp zie ik het de verkeerde kant op gaan. Er moet iets gebeuren voor het veelkoppige cybercrime-monster te groot wordt.”

Afbeelding