Energieneutraal 2030 nog haalbaar?
De zoekgebieden in Weesp van de Regionale Energiestrategie deden de afgelopen maanden veel stof opwaaien in de gemeente. Inmiddels zijn alle Weesper zoekgebieden voor windenergie geschrapt uit de plannen en is wethouder Maarten Miner opgestapt. De vraag is of het doel van de coalitie om als stad in 2030 energieneutraal te zijn nog haalbaar is. Waar ging het mis? Jan van der Does, fractievoorzitter van GroenLinks Weesp, licht het toe.
Duurzaamheid was het speerpunt van GroenLinks Weesp bij de vorige verkiezingen. Waarom ondertekende de partij dan toch de motie?
“Wij zijn niet tegen windmolens. Maar de haalbaarheid om nog uitgebreid onderzoek naar het zoekgebied in de Bloemendalerpolder te doen was verkeken.
We hebben er met de coalitie ook discussies over gehad. Wij wilden in eerste instantie graag dat het onderzoek in de Bloemendalerpolder zou doorgaan. Maar we zagen dat daar geen draagvlak voor was, op twee manieren. Ten eerste bleek dat zowel de andere coalitiepartijen als de oppositiepartijen voor de motie waren. Op zich kan je dan als enige coalitiepartij tegen stemmen. Dat hebben we vorig jaar ook gedaan toen er een motie was om de Aetsveldsepolder als zoekgebied te schrappen. Maar als je dat twee keer doet, dan ben je uitgespeeld in de discussie. Ten tweede vanuit de bewoners die natuurlijk een petitie hadden ingediend. Uiteindelijk bleek het draagvlak er gewoon niet te zijn. Dan kan je nog wel verder onderzoek gaan doen, maar dat heeft dan weinig zin.”
Maar er is toch geen draagvlakonderzoek geweest onder Weespers?
“Er is inderdaad geen draagvlakonderzoek geweest en dat is ook juist het punt. Er is alleen een petitie ingediend, met name van bewoners uit die buurt. Dan is de geest al uit de fles. Als je dan nog een draagvlakonderzoek gaat doen, dan ben je eigenlijk te laat. Als je pas in het najaar serieuze participatie plant, terwijl er nu al zoveel over te doen is, dan is dat te laat.
De participatie moet je juist tijdig opstarten zodat voor bewoners duidelijk is hoe het proces werkt. Als je dat niet vanaf het begin al goed doet, dan gaat het dus fout. Ik geloof dat alle partijen wel meer dan vijftig mails hebben gekregen. Daarnaast hebben we een hoop insprekers gehad en ook nog die petitie die duizend keer was getekend.”
Maar dat waren natuurlijk alleen de tegenstanders van het zoekgebied die zich lieten horen.
“Dat klopt, je moet je ook nooit alleen maar laten leiden door dit soort acties. Op zich is dat alleen niet voldoende om te zeggen: we doen het niet. Maar alles bij elkaar opgeteld bleek het niet haalbaar.
Je moet ook kijken naar wat de rest van de raad doet. De raad is uiteindelijk het vertegenwoordigende orgaan in Weesp. En je moet je afvragen: wat is nog zinnig? Op een gegeven moment heeft het gewoon geen zin meer. Dan ben je niet als Don Quichot tegen windmolens aan het vechten, maar vóór windmolens aan het vechten.”
‘Op een gegeven moment heeft het gewoon geen zin meer. Dan ben je als Don Quichot vóór windmolens aan het vechten’
Was het ook niet beter geweest om vanuit de gemeente duidelijker te zijn over de RES? Uiteindelijk bleek er überhaupt maar een enkele windmolen mogelijk te zijn in zoekgebied Bloemendalerpolder.
Als je bewoners had meegenomen in hoe zo’n RES eruit ziet zou dat inderdaad misschien beter zijn geweest. Want er werd geprotesteerd tegen windmolens van 250 meter hoogte, nu blijkt een hoogte van maximaal 180 meter mogelijk te zijn vanwege Schiphol. Dat wist ik zelfs niet totdat ik het rapport zag. Als je daarnaast ook nog bewoners betrekt door ze bijvoorbeeld eigenaar te maken of te laten meedelen in de opbrengsten, dan maak je veel meer kans.”
De discussie leidde ertoe dat wethouder Maarten Miner zijn ontslag in heeft gediend. Was dat alleen vanwege de RES, of speelde er nog meer?
“Uiteindelijk komt het erop neer dat de GroenLinks fractie er wat realistischer in stond betreft de ontwikkeling van de zoeklocaties. We vinden dat alles goed onderzocht moet worden, wat dat betreft waren we het helemaal met de wethouder eens. Maar de voltallige raad wilde er niet meer aan. Het was niet meer haalbaar. Dan moet je op een gegeven moment realistisch zijn en je energie ergens ander op richten.
Kijk, we willen allemaal een transitie naar duurzame energie. Het verschil in inzicht zat niet in dat doel, maar in de aanpak. In mei hebben we een motie ingediend waarin we aangeven dat we de betrokkenheid en participatie van bewoners heel belangrijk vinden. Maar die participatie liep heel traag. Dat had wat ons betreft anders moeten worden ingericht.
Normaal laat je om zoiets niet een wethouder gaan. Maar Maarten heeft uiteindelijk de keuze gemaakt om ontslag te nemen omdat hij zich in de steek gelaten voelde door de fractie. Als je dan geen vertrouwen meer hebt in elkaars werkwijze, dan neem je toch afscheid van elkaar.
Maarten heeft de afgelopen jaren in de raad heel veel goede dingen gedaan. Op het gebied van het sociaal domein is heel veel gebeurd, het groenbeleid is op poten gezet, en de fusie met Amsterdam liep allemaal heel goed. Hij had ook een hele zware portefeuille met heel veel verschillende onderwerpen. ICT was daar één van. Voor de burger misschien wat minder interessant, maar Weesp liep wel echt achter qua ICT. Dat heeft hij ook allemaal heel goed geregeld.”
De wethouder merkte op dat het doel om als stad in 2030 energieneutraal te zijn lastig wordt zonder windenergie. Is dat doel nu nog haalbaar?
“Ja, dat wordt heel lastig. Daar zal de nieuwe wethouder flink aan moeten trekken. Ik denk dat het belangrijkste daarin is om samen te werken met de randgemeenten. De regie moet efficiënter, bijvoorbeeld door met meerdere gemeenten een groot windmolenpark in het IJsselmeer te zetten, om maar wat te noemen. Als we het doel willen halen, dan moeten snel onderzoeken wat mogelijk is.
‘Wij gaan voor duurzaamheid omdat we de polder van Weesp droog willen houden. Zo simpel is het’
We hadden naast windenergie ook ingezet op geothermie en aquathermie, maar dat is voor de lange termijn. En we zijn bezig met zonnepanelen. Daar is wel het nadeel van dat er een balans moet zijn tussen zonne-energie en windenergie. Als dat uit balans is dan is dat slecht voor het elektriciteitsnet. Want meestal als er zon is, dan is er weinig wind. En andersom. Dus die houden elkaar in evenwicht.
Persoonlijk vind ik het ook heel jammer dat het zoekgebied voor windmolens in de Aetsveldsepolder werd geschrapt. Misschien had dat voorkomen kunnen worden als er meer aan voorlichting en participatie was gedaan. Met windmolens kun je gelijk starten. Alternatieven als waterstof en zelfs kernenergie - waar ik overigens tegen ben - zullen nog tot zeker 2040 niet mogelijk zijn. Maar ja, we zullen dus moeten kijken wat er nog wel mogelijk is. Wij gaan voor duurzaamheid omdat we de polder van Weesp droog willen houden. Zo simpel is het, daar praat je over.”
Wordt het halen van energieneutraliteit in 2030 moeilijker door de fusie met Amsterdam?
“Op zich niet. Al zou dat onderzocht moeten worden door mensen die er verstand van hebben. Als het niet haalbaar is dan moet je dat ook gewoon kunnen zeggen. Maar wij kunnen ten eerste een omgevingsvisie opstellen. Die wordt door Amsterdam overgenomen en geldt tot 2050. Dat is een soort erfenis van ons naar Amsterdam en de energietransitie is een belangrijk punt. Ten tweede zullen wij ook opgaan in de doelstelling van Amsterdam qua energietransitie.“
Welke andere concrete plannen zijn er om de energietransitie te maken?
“We gaan nu hard aan de slag om te kijken hoe we verder kunnen komen met de transitie. Het doel blijft staan, maar we moeten op zoek naar andere mogelijkheden om energieneutraliteit te bereiken. De belangrijkste is om eerst te investeren in zo min mogelijk energieverbruik. Bijvoorbeeld door het isoleren bij zowel de sociale woningbouw als bij andere huur- en koopwoningen. Daar is ook nog heel veel verbetering in mogelijk. Vervolgens gaan we kijken naar de energietransitie in de zin van energieopwekking uit duurzame bronnen.
De grootste verhuurder is Ymere, dus daar hebben we voortdurend overleg mee. Ik weet dat ze in ieder geval al een deel van de daken aan het isoleren en vervangen zijn. In de prestatieafspraken met Ymere staat duurzaamheid hoog op de agenda. Maar volgens mij zijn niet lang niet alle (sociale) huurwoningen goed geïsoleerd.”
Hoe staat het met aanstelling van de nieuwe wethouder?
“Als het goed is wordt er op 11 maart een nieuwe wethouder geïnstalleerd. We hebben Carin Ogier officieel voorgedragen. Zij heeft ook alle testen en integriteitstesten gedaan en de burgemeester heeft de kandidaatstelling openbaar gemaakt.
In principe mag elke partij tegenkandidaten indienen. Meestal gebeurd dat niet, dus ik denk ook dat we op 11 maart Carin Ogier als wethouder mogen verwelkomen. Maar je weet het nooit in de politiek.”
Voormalig wethouder Maarten Miner wilde zelf niet geïnterviewd worden, maar wilde wel een reactie op dit artikel geven:
“Een keurige weergave van Jan van der Does. Op één punt na; het doel Weesp energieneutraal in 2030 was altijd al zeer ambitieus maar is irreëel geworden nu niet naar bestaande techniek qua wind en zon wordt gekeken maar naar toekomstige technieken.
Ik ben van mening dat GroenLinks Weesp hier afwijkt van landelijk GroenLinks. Dat zie je terug in het stemgedrag van andere fracties van GroenLinks, bijvoorbeeld Amsterdam en Landsmeer, waar de fracties de zoeklocaties wind wel handhaven.
Het blijft belangrijk dat we het over een zoeklocatie hadden en nog lang niet over de daadwerkelijke plaatsing van een turbine. Daarom was daadwerkelijke participatie nog niet aan de orde. Het meten van het draagvlak wel, dat stond gepland.”