Oud Nieuws
Christian Zierleyn spit graag oude kranten door om te zien wat er allemaal in Weesp is gebeurd. Eens per maand deelt hij een opvallende vondst met de lezers van WeesperNieuws Extra. Dit keer duikt hij in de geschiedenis van het eerste Weesper zwembad, dat door een groepje Weespers uit eigen zak werd betaald.
In februari lazen we in het WeesperNieuws:
Zwemplek Lange Muiderweg is haalbaar, maar komt er pas in 2022
WEESP Er lijken geen beletsels om aan de Lange Muiderweg een officiële zwemlocatie te maken als alternatief voor de Groene Punt. Het college van B en W gaat daarom verder met het maken van plannen in deze richting.
Als je van die plek naar de overkant van de Vecht kijkt, nu de Stationsweg, vroeger de Muiderbinnenweg, dan lag daar, honderd jaar geleden, het eerste zwembad van Weesp. Ik vermoed dat er nog enkele negentigplussers rondlopen die zich nog kunnen herinneren hoe ze daar hun eerste zwemles kregen. Het zwembad heeft ruim vijftig jaar bestaan en dat is mooi te volgen via de krantenarchieven. In de Nederlandsche Staatscourant van 18 februari 1885 lezen we over de oprichting van een vereniging, De Bad- en Zweminrichting, te Weesp. De statuten beginnen als volgt:
Het eerste zwembad van Weesp was dus een initiatief van Weespers in de vorm van een vereniging met eigen kapitaal. Tegenwoordig wordt er veel gepraat over coöperaties, burgerinitiatieven en stadmakers, maar dat is dus niets nieuws. De Weespers van 1885 wilden een zwembad, richtten een vereniging op en legden het geld voor het zwembad zelf bij elkaar. Ook vrouwen mochten lid worden en zwemmen, alleen was het hen volgens artikel 7 wel verboden om bestuurslid te worden.
Wat ook opvalt is dat ze het niet gewoon een zwembad noemden. Het was een bad- en zweminrichting. In de 19e eeuw drong het besef door dat hygiëne van groot belang was voor de volksgezondheid en de meeste huizen hadden toen nog geen badkamer. In veel steden in Nederland werden daarom badhuizen opgericht. Daar kon je lekker badderen om weer helemaal fris en schoon door het leven te kunnen gaan. Zwemmen is iets heel anders dan badderen. Iedereen kan badderen, maar niet iedereen kan zwemmen. Zwemmen past ook heel goed bij het idee van het bevorderen van “den algemenen gezondheidstoestand”, want zwemmen is nu eenmaal gezond.
De vereniging ging voortvarend te werk, want in het Nieuws van den Dag van 19 mei 1885 staat de volgende advertentie.
Hoe zag dat eerste zwembad van Weesp eruit? In het archief van Noord-Holland vond ik twee foto’s. De eerste is uit de jaren tien en laat een aantal kinderen zien die op de Muiderbinnenweg voor het zwembad staan. We zien een houten facade en een vlag en niet veel meer. Je ziet de foto bovenaan dit artikel. Op een foto van de jaren twintig van de Muiderbinnenweg zien we het hele zwembad liggen. Een grote afgesloten houten constructie, midden in de Vecht.
Het volgende artikel werpt een licht hoe het de vereniging verging. Zwembaden zijn duur. Dat is tegenwoordig een probleem voor veel gemeenten en dat was honderd jaar geleden niet anders. In de Telegraaf van 16 april 1912 lezen we het treurige bericht dat de vereniging heeft besloten tot liquidatie van het zwembad wegens de jaarlijks terugkerende tekorten.
Gelukkig was dat niet het einde. Ik heb er geen berichten over gevonden, maar ik kan me voorstellen dat de burgers van Weesp niet blij waren met de sluiting van het zwembad. Er moest dringend iets gebeuren. De reddende engel was, zoals zo vaak, de overheid. Al op 5 juli 1912 lezen we wederom in de Telegraaf:
Zo begon de lange en over het algemeen financieel pijnlijke relatie van de gemeente Weesp met het Weesper zwembad. In de jaren dertig vond ik verscheidene artikelen over de slechte toestand van het bad. Een artikel van 3 juli 1936 uit de Telegraaf gaat over zwemmeester Bakker. Het zwembad was kennelijk geheel van hout en de Telegraaf meldt dat er op een dag wel zeven personen met bebloede voeten zich bij de zwemmeester meldden die zich aan spijkerpunten verwond hadden. Daarop besloot zwemmeester Bakker al duikend tweeënhalf kilo aan nieuwe spijkers te vertimmeren. Dat ging als volgt:
Zwemmeester Bakker, komt nog een aantal keren terug in de kranten. De eerste keer een jaar later, op 31 augustus 1937 in het Christelijk Sociaal Dagblad. In een lang interview met de kop, Een gesprek met een bekend inwoner van Weesp ter gelegenheid van Bakker’s zestigste verjaardag, het feit dat hij al 20 jaar zwemmeester was een 25 jaar ouderling bij de gereformeerde kerk. Het interview is niet heel spannend, maar er wordt al wel gesproken over de desolate toestand van het oude zwembad en dat er mogelijk een nieuw zwembad komt. Bakker heeft daar weinig fiducie in. Er wordt al zo lang gepraat… Ondanks die scepsis is het nieuwe zwembad een jaar later klaar. Kort voor de opening is er nog een incident, waarbij zwemmeester Bakker met de schrik vrij komt. In het Vaderland van 3 juni 1938 lezen we:
Bakker ging niet veel later met pensioen, maar ik kwam hem nog één keer tegen in verband met het nieuwe zwembad, en dat artikel wil ik jullie niet onthouden, want het gaat over een zeer ernstige kwestie waarvoor de politieverordening dringend aangepast diende te worden. In De Tijd van 29 juni 1938 lezen we:
Het moet voor zwemmeester Bakker een gruwel zijn geweest dat het oude desolate zwembad was ingeruild voor een poel van verderf. Als er nog ooggetuigen leven die kunnen vertellen of het de gemeente Weesp en de politie gelukt is om het morele verval in het nieuwe zwembad van Weesp te stoppen, dan hoor ik dat graag.
Over Christian Zierleyn
Christian Zierleyn was van 2011 tot 2014 wethouder en van 2014 tot 2018 raadslid voor D66 Weesp. Hij is adviseur op het gebied van digitalisering en informatiebeveiliging. Christian is getrouwd en heeft twee dochters. Hij houdt van taal en poezië en schrijft blogs, verhalen en gedichten die te vinden zijn op
zierleyn.nl
. Voor het WeesperNieuws duikt hij elke maand in een eeuwenoud krantenartikel.Lees ook ‘Oud Nieuws’ van maart 2021:De verkiezingen van 1848