Verborgen vrouwen komen nog steeds moeilijk uit hun kwetsbare positie
MensenHILVERSUM - Zij leven verborgen, dus om hoeveel vrouwen het gaat, is onduidelijk. Een ding is zeker: ook in Gooi en Vechtstreek is niet elke vrouw vrij om te gaan waar zij wil. “Verborgen vrouwen zijn onzichtbaar in de samenleving”, legt Thessa Gerritsen, gedragswetenschapper bij Veilig Thuis, uit. “Doordat zij vaak opgesloten zijn in huis is het lastig hen te vinden. Toch wil ik iedereen - huisartsen, hulpverleners, leerkrachten, maar ook buren - oproepen om zorgen met ons te delen. Bij Veilig Thuis kan dat altijd, 24/7.”
Ook in 2022 zijn er in Nederland nog steeds vrouwen die leven in een situatie van onmacht, angst, geweld, repressie, schaamte, financiële afhankelijkheid en uitbuiting. “Zij vallen in de groep die wij aanduiden met ‘verborgen vrouwen’”, zegt Gerritsen. “Het is een overkoepelend begrip voor vrouwen die gedwongen worden om geïsoleerd te leven. Zij komen nauwelijks het huis uit en als ze al naar buiten mogen, is dat onder begeleiding van hun echtgenoot of schoonfamilie.”
Schoonzus
Hierdoor is het voor hulpverleners of andere mensen in hun omgeving lastig om signalen te herkennen, weet de gedragswetenschapper van Veilig Thuis. Zij raadt daarom aan om vrouwen het liefst alleen te spreken, met een onafhankelijke tolk. “Zelf was ik betrokken bij een situatie van een geïsoleerd levende Marokkaanse vrouw die met haar schoonzus verscheen bij de gemeente. De vrouw kwam met het verzoek om haar bijstandsuitkering te laten bijschrijven op de rekening van haar man. Met haar vriendelijkste glimlach vertaalde de schoonzus deze wens. De gemeentemedewerker vertrouwde het niet helemaal en riep de hulp in van Veilig Thuis. Zodoende zat ik er later bij en hoorde dat de vertalingen niet klopten. De schoonzus bedreigde de vrouw voortdurend. Zij wist niet dat ik Arabisch versta.”
Onzichtbaar
Deze vrouw is door een alerte medewerker van de gemeente bij Veilig Thuis in beeld gekomen. Veel vrouwen leven nog steeds in verborgenheid. Hoeveel het er zijn, is daarom moeilijk te zeggen. Gerritsen: “Juist omdat zij onzichtbaar zijn, zijn er geen precieze cijfers. Uit onderzoek in de grote steden blijkt dat het daar waarschijnlijk om honderden vrouwen gaat. Ook in Gooi en Vechtstreek is niet iedere vrouw vrij om te gaan en te staan waar zij wil. Vandaar ook mijn oproep om signalen met Veilig Thuis te delen.”
Paspoort
De verborgen situatie van vrouwen kan leiden tot veel vormen van uitbuiting en huiselijk geweld. Vrouwen worden gedwongen ingezet als mantelzorger voor bijvoorbeeld een zieke schoonvader of als huisslaaf.
(Tekst gaat verder onder de foto.)
Verborgen vrouwen leven geïsoleerd. Foto: Femmes for Freedom
Ook mishandeling komt vaak voor. “Ik heb al een aantal keer gezien dat de vrouw naar Nederland is gehaald om te trouwen met een man die psychische problemen heeft”, is het vervolg van de gedragswetenschapper van Veilig Thuis. “Meestal gaat dit niet goed en komt er geweld aan te pas. Deze vrouwen kunnen geen kant op. Zij spreken de taal niet en zijn vaak ook hun paspoort kwijt, omdat de echtgenoot of schoonfamilie dit heeft ingenomen.”
Soms escaleert de situatie en wordt de vrouw achtergelaten in het land van herkomst, weet Gerritsen. “Dat valt bij ons dan onder de noemer ‘huwelijksdwang en achterlating’. De moeder aan wie ik nu denk, is zonder papieren, geld of huisvesting in Marokko achtergelaten met haar kind. Zij had gelukkig het telefoonnummer van een Nederlandse politieagent opgeschreven. Hij heeft de juiste hulp ingeschakeld.”
Signalen
Er zijn signalen waaraan hulpverleners of anderen een verborgen vrouw kunnen herkennen, zegt Gerritsen tot slot. “Als zij nooit zelf het woord mag voeren en niet voor zichzelf durft op te komen is dat een teken aan de wand. Ook hebben deze vrouwen vaak psychosomatische klachten of maken zij een futloze indruk. Bij leerkrachten zou een belletje moeten gaan rinkelen als ze nooit de moeder van een kind op het schoolplein zien. En zo zijn er meer aanwijzingen. Tips om te helpen staan op de website van Femmes for Freedom, femmesforfreedom.com/ik-wil-helpen/huwelijk/verborgen-vrouwen.”