‘Geen Rembrandttoren en Zuidas in Weesp’
Behoud en versterk de historische waarde van Weesp. Dat is de eerste van de veertien kernwaarden die ervoor moeten zorgen dat Weesp binnen het grote Amsterdam toch zo veel mogelijk zichzelf blijft. Oók de HKW waakt mee.
De kernwaarden zijn onderdeel van het bestuurlijk akkoord dat Amsterdam en Weesp februari 2020 in ‘D Ysbreeker in Amsterdam ondertekenden. Daarin is vastgelegd wat voor Weesp belangrijk is en niet verloren mag gaan. ‘Behoud en versterk de historische waarde van Weesp’ staat dus bovenaan. "Terecht", zegt Cees Pfeiffer, voorzitter van de Historische Kring Weesp (HKW). "Weesp is een mooi stadje en dat moet ook zo blijven. Geen Rembrandttoren in de stad of een Zuidas aan de buitenkant. Er moet blijvend voorzichtig worden omgegaan met onze historische binnenstad. Maar dat geldt ook voor alles daarbuiten. 'Behoud en versterk het open (rivier)landschap' is niet voor niets de tweede kernwaarde in het akkoord. Ook dat open landschap is onlosmakelijk met de identiteit van Weesp verbonden. Met het ondertekenen van het akkoord heeft Amsterdam vastgelegd dat de bijbehorende kernwaarden gerespecteerd zullen worden."
Oude mannen
Bij de ondertekening van het akkoord was ook de HKW van de partij. "Daardoor hebben we ons verplicht om er mede voor te waken dat de kernwaarden niet uit het oog worden verloren." Want wat is de HKW nu precies en wat doet ze? Pfeiffer: ‘Ooit vergeleek iemand onze historische kring eens met een clubje oude mannen met een hobby. Beledigend bedoeld, maar op zich ook weer niet zo gek gedacht. Want in feite zijn een heleboel historische kringen in de jaren zeventig zo begonnen. Mensen die oude ansichtkaarten of oude prenten van hun dorp of stad verzamelden en een clubje oprichtten om onderling te kunnen ruilen. Dat werd dan later uitgebreid met dia-avonden met oude beelden en een nostalgisch verhaaltje. En weer later met een veelal gestencild clubblaadje." Die tijd is voorbij. "De meeste historische verenigingen hebben nu goed uitziende ledenmagazines, mooie websites met beeldbanken, versturen nieuwsbrieven, richten exposities in, houden lezingen en organiseren historische wandelingen. Maar ze houden ook de ontwikkelingen in hun plaats in de gaten en dienen bij gemeentelijke plannen zienswijzen in. Het is dus allemaal sterk veranderd."
Gestage groei
De HKW telt ruim 700 leden en is daarmee de grootste niet-sportvereniging van Weesp. En het ledental groeit gestaag. "Onder de nieuwe leden zien we nu ook jonge mensen die net in Weesp zijn komen wonen en nieuwsgierig zijn naar het verleden van hun nieuwe woonomgeving." HKW-leden krijgen twee keer per jaar het mooie door Enter vormgegeven magazine Historisch Weesp in de bus, aangevuld met de minimaal tien keer per jaar verschijnende digitale nieuwsbrief Historisch Weesp Bulletin. Vanwege corona lukte het de laatste twee jaar niet, maar normaal gesproken is er voor de leden vijf keer per jaar een lezing over Weesp in de Van Houtenkerk. En elk jaar organiseert de HKW tijdens Open Monumentendag een expositie over Weesp. Daarnaast zijn er twaalf gidsen voor de historische stadswandelingen waaraan jaarlijks zo’n zeshonderd mensen deelnemen. En dan is er nog de website met actuele informatie en een beeldbank met een selectie uit het circa 20.000 afbeeldingen tellende HKW-beeldarchief. Pfeiffer: "Dat archief wordt continu aangevuld met foto’s en films die we krijgen aangeboden. Maar we fotograferen ook maandelijks wat er in Weesp verandert. Bijvoorbeeld de voortgang van de bouw van Weespersluis. Want het heden is straks het verleden en daar zijn we goed in." De HKW houdt kantoor in het fort aan de Ossenmarkt. "Mooier kan niet: een historische kring in een historisch onderkomen."
Landscroon
De Historische Kring beheert oude foto's, geeft lezingen én blijft scherp op de ontwikkelingen in de stad
Maar achter de schermen gebeurt er ook veel. Zo werd in 2021 de oude begraafplaats Landscroon op verzoek van de HKW op de Gemeentelijke Monumentenlijst geplaatst. Ook streed de HKW met succes voor het Ruitenbeek-pand dat de nieuwe eigenaar in eerste instantie tot een ruïne liet vervallen. Door het indienen van zienswijzen zijn er geregeld aanpassingen aan bouwvergunningen geweest. Momenteel wordt er door de gemeente bekeken in hoeverre de gemeentelijke monumentenlijst kan worden aangevuld met meer jongere panden die bepalend zijn voor het stadsbeeld. Pfeiffer: "Omdat de huidige lijst van Gemeentelijke Monumentenlijst al vele jaren niet was bijgewerkt, hebben de Historische Kring Weesp, het Cuypersgenootschap en de commissie Noord-Holland van Erfgoedvereniging Heemschut op verzoek van de gemeente een lijst van panden opgesteld die in aanmerking komen voor een aanvullende lijst. Dat was het resultaat van een oproep aan de gemeente daartoe van de Historische Kring Weesp, die gesteund werd door Erfgoedvereniging Heemschut." Het zijn zomaar
enkele voorbeelden van wat de HKW ook werkelijk doet aan 'kernwaarde 1.'