Hak een wak voor de ijsvogel
WEESP - Steeds vaker duikt de ijsvogel weer op in Weesp. Langs de Vecht en in Aetsveld laat de blauwe schicht zich regelmatig zien en op Facebook tonen trotse waarnemers hun foto. Een teken dat het goed gaat met het bestand, stelt Jelle Harder van de IJsvogelwerkgroep, onderdeel van de Vogelwerkgroep Gooi en Omstreken. Nu weer zien hoe het beestje de winter doorkomt.
door Ruth van Kessel
Een ontmoeting met een ijsvogel is een bijzondere ervaring. Als een blauwe flits scheert hij over het water, op zoek naar lekkere visjes. Schuw als hij is, duikt hij met zijn vangst snel een boom in. Kop naar achteren en schokken maar. Nu de bomen kaal zijn blijft hij niet onopgemerkt: het blauw van zijn rug en rood van zijn borst steekt fel af tegen de omgeving. Lang blijft hij niet zitten, altijd op zoek naar voedsel. Jelle Harder richtte in 2005 de IJsvogelwerkgroep op als aparte tak binnnen de Vogelwerkgroep Gooi- en Vechtstreek en houdt het aantal waarnemingen bij. Om broedparen een goede plek te geven om te nestelen plaatst hij ijsvogelwanden in buurten waar de vogel wordt gesignaleerd. Jelle: "Soms moet je de natuur een handje helpen."
Gaat het zo goed met de ijsvogel?
"Het aantal meldingen van waarnemingen laat inderdaad een piek zien. Niet alleen in Weesp, maar in de hele Gooi- en Vechtstreek gaat het goed met de ijsvogel. In 2013 jaar zagen we slechts 11 broedparen die bij schatting goed zijn voor 150 jongen, maar na de zachte winter 2013/2014 tellen we er nu 41. Dat gaat dus echt de goede kant op. Door het mooie weer en een gunstige zomer hebben deze paartjes drie maal kunnen broeden en met gemiddeld 5 tot 6 eieren per leg heb ik kunnen berekenen dat er zo'n 500 tot 600 jonge vogels zijn geboren. En die zien we dan nu rondvliegen."
Waar zien we ze in Weesp?
"Een ijsvogel leeft het liefst in de buurt van een visrijk watertje met op de oever bomen en struiken van waaruit ze kunnen vissen. In Weesp vinden we dat vooral langs de Vecht. Helaas ligt daar veel puin in de oevers waardoor ze niet zo goed kunnen nestelen. De ijsvogelwanden die we hebben geplaatst werken goed. Bij Fort Uitermeer heeft ook jaren een ijsvogelpaartje gebroed, al hebben we die het laatste jaar niet gezien. Verder zijn er veel waarnemingen in Aetsveld langs de weteringen, maar daar broeden ze niet."
Hoe helpen we de ijsvogel de winter door?
"Het bijzondere is dat we vanaf september in Nederland ook ijsvogels zien die vanuit Noord-Europa hier naartoe komen om te overwinteren. Ze gokken blijkbaar op onze kwakkelwinter. Ook de Nederlandse ijsvogels nemen liever die gok dan dat ze aan een zware trektocht zuidwaarts beginnen. Tot twee weken vorst gaat het goed, dan overleeft de vogel nog wel zonder vis. Maar na drie weken vallen de grote klappen. Een wak openhouden van 1 bij 1 meter op plekken waarvan je weet dat er ijsvogels zitten heeft dan echt zin: langs de kant, in de buurt van bomen en struiken en waar geen riet in het water groeit. De keren dat de ijsvogelwerkgroep deze oproep heeft gedaan, heeft dat echt geholpen."
'Een wak langs de kant van een meter bij een meter voldoet al'
De ijsvogel, een bedreigde diersoort?
"Niet bedreigd, wel beschermd. In Nederland staat hij niet meer op de rode lijst, op de Europese rode lijst echter nog wel. Dat het in de Gooi- en Vechtstreek zo goed gaat ligt zeker ook aan de ijsvogelwanden die wij maken en onderhouden. Maar dat de stand schommelt, dat hoort bij de ijsvogel. Sinds 1995 zijn we gaan tellen, toen waren het 21 paartjes. Na de twee elfstedenwinters in 1996 en 1997 telden we er nul. Na elf zachte winters op rij beleefden we in 2008 een topjaar met 71 paren en in heel Nederland waren het er zelfs 1000! Nu zitten we weer op 41. De zomers spelen ook een grote rol bij het opgroeien van jongen. Veel jonge vogels sterven doordat ze verdrinken bij het vissen, door een kat worden gepakt of tegen een raam aan vliegen. Maar ijs is hun grootste vijand."
Meer weten of een melding doen? Dit kan via www.vwggooi.nl onder de link 'Werkgroep ijsvogels'.